E mohio ana tatou ko nga rama o te raki he tohu ka puta te nuinga ki te pito whakarunga o te tuakoi o te raki. I nga waahi penei i Norway, ko nga rama o te raki ka puta i etahi wa o te tau. Heoi ano, i reira he rama raki i Spain i te wa o te pakanga tivira i ohorere ai te whenua katoa. Ka rite ki te tumanako, he huihuinga kaore ranei i nga wa katoa.
I roto i tenei tuhinga ka korero matou ki a koe i te wa i tu ai te rama o te raki i Spain me nga korero katoa mo taua mea.
Taurangi
He pehea te ahua o te aurora borealis?
Ko nga Maama o te Raki ka kitea he tiaho kaanehu e kitea ana i te pae. Ka kara te rangi i te tae ana te ahua he matakite katoa. Heoi, ehara i te mahi atua. He hononga totika ki nga mahi o te ra, te tito o te Ao me nga ahuatanga kei roto i te haurangi i taua wa.
Ko nga waahi o te ao e kitea ana kei runga ake i nga pou o te Ao. Ko nga rama o te raki ka hangaia he mihi ki te pupuhi o nga matūriki subatomic i puta mai i te Ra i roto i tetahi o ana mahi e kiia nei ko te awha solar. Ko nga matūriki ka tukuna he rereke nga tae mai i te puru ki te whero. I a ratou e neke haere ana i waho o te waahi, ka tukitukia e ratou te papa autō o Papatūānuku, ka paheke. Koia te take ka kitea i nga pou o te whenua anake.
Ko nga irahiko i ahu mai ai Ko nga whakangao iraruke o te ra ka puta he whakaputanga matakite ina pa ana ki te aorangi. I roto i te aorangi he nui te noho mai o nga ngota ngota hau me te mihi ki tenei paparanga o te hau ka taea te tiaki i te oranga. Ko te hau o te ra ka whakakorikori i nga ngota e hanga ana i te whakamarama ka kitea e tatou i te rangi. Ka horahia te whakamarama tae noa ki te kapi katoa o te horizon.
Kaore i te tino mohiotia te wa ka puta mai nga Marama o te Raki, i te mea kaore i te tino marama nga awha o te ra. E ai ki te whakaaro ka mahia ia 11 tau, engari he waa tata. Kare i te tino mohiotia ahea ka puta te aurora borealis kia kitea ai. He arai nui tenei ki te kite i a raatau, na te mea he utu nui te haere ki nga poupou, a ki runga ake ka kore koe e kite i te aurora, he kino rawa atu.
Nonahea te aurora borealis i Spain?
I te 25 no tenuare 1938, i teie nei e 75 matahiti i teie nei, ua tupu te hoê aurora borealis e itehia na te mau vahi atoa o Europa. Ko Spain, i waenganui o nga pakanga a-iwi, kua pa ki nga huihuinga i waenga i te ohorere, te ohorere me te mataku.
He hau tonu o matūriki e ka pupuhihia mai i te ra ka tahia te amiooo o Papa, ka horahia ki nga pito tawhiti o te punaha solar.. I te wa o te huihuinga, ka puta mai nga pahūtanga kaha me te paheketanga papatipu coronal ki runga i te Ra, ka nui haere te nui o nga taonga e mauria ana e tenei hau solar. He matūriki utu (irahiko me te iraoho) enei, ka tae ki to tatou ao, ka uru ki te hau ma nga pou e whai ana i nga raina o te papa autō o Papatūānuku.
I a ratou e haere ana i roto i to tatou hau, ka tuki enei matūriki mai i te ra ki nga ngota me nga ngota ngota i roto i te hau, ka kawe i etahi o to ratau kaha ki roto i nga mea e mohiotia ana i roto i te ahupūngao "he ahua hiko hihiko." I te mea ko nga punaha katoa he iti rawa te ahua o te kaha, ka tukuna e nga ngota me nga ngota ngota o te hau i te taikaha o te kaha ma te tuku rama tae. Ko te hāora ka tuku i te rama kaakaariki, te kowhai me te whero, ko te hauota ka tuku i te rama kikorangi.
Ko tenei kanapa tetahi o nga mea whakamiharo tino ataahua o te rangi o te po: ko nga Maama Raki. Na te ahua o aua aurora ka puta ki nga rohe e tata ana ki nga pou o te whenua. ka hanga i roto i nga mowhiti korikori i waenga i te 65 me te 75 nga nekehanga ahopae, ka kiia ko "nga rohe o te aurora"«. Ko Greenland, Lapland, Alaska, Antarctica etahi o nga waahi e kitea ana te aurora. I te tuakoi raki, ka kiia ko "te raki" me te "tonga" ki te tonga.
Civil War Northern Lights
Ka toro atu nga mowhiti Auroral ki nga ahopae tata atu ki te equator i te wa e pa ana te ra ki te wa o te mahi kaha ka puta mai nga pananga kino. He onge nga Aurora ki nga ahopae iti, engari he maha nga keehi kua tuhia paitia. I kitea te aurora ataahua mai i Hawaii i Hepetema 1859 me Singapore i te tau 1909. No tata nei, I te Whiringa-a-rangi 20, 2003, i kitea nga Marama o Te Taitokerau ki te nuinga o Uropi. I roto hoki i Spain he onge noa nga aurora ka kitea he ruarua noa nga rautau.
I te Hanuere 25, 1938, i te wa o te Pakanga Tangata, ka kitea nga rama o te raki puta noa i te motu. Ko te marama whero, na te helium me te hāora i roto i te hau o raro, ka eke ki tona teitei i waenga i te 20:00 i te ahiahi me te 03:00 i te ata i te 26th.
Ko nga kaiwhakaatu o te wa e tu ana nga rama o te raki i Spain
He maha nga kaiwhakaatu. I whakahuahia e Paco Bellido etahi o ratou i roto i tana blog «El beso de la Luna» me te whakanui i te whakaahuatanga o José Luis Alcofar i roto i tana pukapuka «La aviation legionario en la Guerra Española». E ai ki a Alcofar, ko te ahua o enei rama rereke i Barcelona i muri i te ra o te pupuhi kaha i pa ki te wairua o nga hoia. I roto i tenei tuhinga, ka tuhia e Juan José Amores Liza etahi whakaaturanga i kohia i Alicante. Ko te nupepa ABC i korero i te 26th i Madrid i whakaarohia he ahi tawhiti. I te mea ka kitea te whiti o te ra mai i te hauauru o te taone nui, e whakaponohia ana kei te wera nga maunga o Pardo. Engari kaore i roa ka whakatauhia he ahuatanga o te rangi na te teitei me te toronga nui o te marama.
Ko Papa Luis Rhodes, te kaiwhakahaere o te Ebro Observatory i taua wa, i whakaputa i tetahi korero whakamaarama i roto i te Herald i te 27th, e kii ana ko te aurora "he tino powhiriwhiri o te marama e tuwhera ana ki te rangi... Ka piki ake te ma me te kanapa, me te mea mai i te te whakaata kaha e arotahi ana ki te zenith…”
Ko nga rama o te raki ki etahi atu waahi o Uropi
I etahi atu waahi maha i Uropi, mai i Paris ki Vienna, mai i Scotland ki Sicily, ko te ahua o te aurora kua puta mai nga korero maha. I nga waahi maha, i panuitia nga kaipatu ahi he ahi. I kitea ano te ahuatanga i Bermuda, i whakaponohia he kaipuke kei te ahi. I roto i te United States, kua whakakorehia e nga awha o te ra nga korero reo irirangi poto.
I etahi o nga minita Katorika, Ko te ata o te tau 1938 e hono ana ki te poropititanga a to tatou Wahine o Fatima. I te rua o nga mea ngaro, e kii ana nga tamariki kua riro mai i te Wahine i te 13 o Hurae, 1917, ka penei te korero: «Ka kite koe i tetahi po e whakamaramatia ana e te marama e kore e mohiotia, kia mohio koe na te mea kei roto to tohu nui. Ko te ingoa o te Atua ka whiua te ao mo ana hara na roto i nga pakanga, te matekai... Ko te tikanga, i kite etahi o nga tangata i te tohu nui i roto i te aurora e whakaatu ana i te Pakanga Tuarua o te Ao, no reira ka kiia tenei tupuhi solar i etahi wa ko "Storm of Fatima".
I tua atu i nga whakamaoritanga whakapono me nga whakamaoritanga whakapono, ko te ata o te tau 1938 he tohu nui i roto i te Pakanga Tangata Paniora. He wahanga poto ka taea e te tangata te titiro atu ki te Rangi, ka miharo etahi, ka mataku etahi, a he tokomaha e whakapono ana kua riri a Rangi i te kino o te pakanga.
Te ti'aturi nei au ma enei korero ka taea e koe te ako ake mo te wa e tu ana nga rama o te raki ki Spain.
Hei tuatahi ki te korero