Oké osimiri Asia

E wezụga ịdị adị nke mmiri, ndụ na mbara ala anyị agaghị ekwe omume. A na-eme atụmatụ na ihe karịrị 70% nke ala bụ mmiri, na akụkụ buru ibu nke mmiri bụ mmiri nnu nke anyị na-ahụ n'oké osimiri. Otu n'ime kọntinent kacha mkpa maka mmiri bụ Eshia, nke nwere ụfọdụ oke osimiri kachasị mkpa n'ụwa. Nke oke osimiri Asia nke juru n'ọnụ na njiri mara pụrụ iche na-atọ ụtọ ịmara banyere ya.

Ya mere, anyị ga-enyefe akụkọ a iji gwa gị njirimara na ọchịchọ ịmata nke oke osimiri dị iche iche nke Eshia.

Ebe Eshia

Nke mbụ bụ ịmara ebe mpaghara Eshia dị. Iji kwuo banyere oke osimiri kachasị mkpa na Asia na ebe ha nọ, anyị ga-ebu ụzọ kọwaa ihe Asia bụ na ebe ọ dị, n'ihi na enweghị ozi a, ọ na-esiri ike ịkọwa oke osimiri dị na kọntinent a.

Asia bụ otu n'ime kọntinent isii nke ụwa, na Ọ bụ kọntinent nke nwere mpaghara kachasị na ọnụ ọgụgụ kasị ukwuu. Site na glaciers nke Oké Osimiri Arctic dị n'ebe ugwu, ruo Oke Osimiri Pasifik dị na ndịda, Oke Osimiri Pasifik dị n'ebe ọdịda anyanwụ, na ugwu Ural dị n'ebe ọwụwa anyanwụ.

Eshia mebere obodo 49, 4 dabere na obodo 6 a na-amatabeghị. E kewara mba ndị a na mpaghara 6 dị iche iche, nke bụ:

• North Asia
• South Asia
• East Asia
• Etiti Asia
• Ndịda Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia
• Western Asia

Eshia na-ekpuchi mpaghara ihe karịrị nde square kilomita 44 ma bụrụ kọntinent kachasị ukwuu n'ụwa, na-aza ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 9% nke elu ụwa. Ndị bi na ya dị 4.393.000.000, nke na-anọchi anya 61% nke ndị bi n'ụwa. N'aka nke ọzọ, ọ nwere njupụta nke ndị bi na 99 n'otu square kilomita, na n'ebe ụfọdụ ọ nwere njupụta nke 1.000 bi n'otu square kilomita.

Ndepụta nke oke osimiri Asia

Iji gaa n'ihu na nkuzi a na oke osimiri Eshia dị mkpa na ebe ha, anyị ga-ekwu maka oke osimiri dị iche iche gbara mpaghara Eshia gburugburu. Ụfọdụ bụ naanị ndị Eshia, ebe ndị ọzọ nwere akụkụ na Eshia na akụkụ na kọntinent ọzọ.

Oké osimiri Asia bụ ndị a:

• Osimiri odo odo: Ọ bụ akụkụ ugwu nke Oké Osimiri East China. Ọ dị n'etiti China China na Korea Peninsula. Aha ya sitere na ájá sitere na Osimiri Yellow nke na-enye ya agba a.
• Oke Osimiri Arebia: Ọ dị n'ụsọ oké osimiri ndịda ọdịda anyanwụ Eshia, n'etiti ala Arab na Peninsula Hindustan.
• Oké Osimiri Ọcha: Ọ bụ oké osimiri dị na Europe na Asia. A na-achọta ya n'ụsọ oké osimiri Russia ma na-ajụkarị oyi.
• Oké Osimiri Caspian: oké osimiri dị n'etiti Europe na Asia.
• Osimiri Andaman: dị na ndịda ọwụwa anyanwụ nke Bay nke Bengal, ndịda Myanmar, ọdịda anyanwụ nke Thailand na ọwụwa anyanwụ nke agwaetiti Andaman. Ọ bụ akụkụ nke oke osimiri India.
• Oké Osimiri Aral: Ọ dị na Central Asia Inland Sea, n'etiti Kazakhstan na Uzbekistan.
• Oké Osimiri Band: Ọ dị na Western Pacific, nke Indonesia.
• Oké Osimiri Bering: ọ bụ akụkụ nke Oke Osimiri Pasifik, nke dị n'akụkụ Alaska n'ebe ugwu na ọwụwa anyanwụ, yana Siberia n'akụkụ ọdịda anyanwụ.
• Celebes Sea: Ọ dị n'ebe ọdịda anyanwụ Oke Osimiri Pasifik. Ọ dị n'akụkụ Sulu na agwaetiti Philippines.
• Oké Osimiri South China: ọ bụ oke osimiri nke Pacific Ocean. Ọ gụnyere ụsọ oké osimiri nke East Asia, site na Singapore ruo Taiwan Strait.
• Oke Osimiri East China: akụkụ nke Oke Osimiri Pasifik, nke China, Japan, South Korea na Taiwan gbara ya gburugburu.
• Osimiri Philippine: Ọ bụ akụkụ ọdịda anyanwụ nke Oke Osimiri Pasifik, ókèala Philippines Islands na Taiwan n'akụkụ ọdịda anyanwụ, Japan n'akụkụ ugwu, agwaetiti Mariana n'akụkụ ọwụwa anyanwụ, yana Palau n'ebe ndịda.
• Oké Osimiri Japan: Ọ bụ ogwe aka mmiri n'etiti mpaghara Eshia na agwaetiti Japan.
• Oké Osimiri OkhotskÓkè ya dị n'ókè nke Kamchatka Peninsula n'ebe ọwụwa anyanwụ, Kuril Islands n'ebe ndịda ọwụwa anyanwụ, Hokkaido n'ebe ndịda, Sakhalin Island n'ebe ọdịda anyanwụ, na Siberia n'ebe ugwu.
• Osimiri Joló: Ọ dị n'ime oke osimiri dị n'etiti Philippines na Malaysia.
• Seto Inland Sea: oké osimiri nke dị n'ime ime nke na-ekewa àgwàetiti ụfọdụ na ndịda Japan.
• Oké Osimiri Kara: oké osimiri dị n'Oké Osimiri Arctic, nke dị n'ebe ugwu Siberia.
• Oké Osimiri Uhie: oké osimiri dị n'etiti Africa na Asia. Mpaghara mmiri a bụ ọwa njem dị mkpa n'etiti Europe na Middle East.

Oké osimiri Asia n'ụzọ zuru ezu

Ọzọ, anyị ga-agwa gị gbasara ụfọdụ oke osimiri Eshia kachasị mkpa n'ụzọ zuru ezu ebe ọ bụ na a maara ha nke ọma n'ụwa niile.

Oke Osimiri Uhie

Osimiri Yellow bụ oke osimiri na-emighị emi nke nwere naanị omimi kachasị nke 105 mita. Ọ nwere nnukwu ọnụ mmiri nke na-etolite na ala nke oké osimiri ma na-akpọ Oké Osimiri Bohai. Ọnụ mmiri a bụ ebe Osimiri Yellow na-asọpụta. Osimiri Yellow bụ isi iyi mmiri osimiri. Osimiri a tọgbọrọ chakoo ka ọ gafechara ógbè Shandong na isi obodo ya, Jinan, yana osimiri Hai nke gafere Beijing na Tianjin.

Oke Osimiri Aral

Ọ bụ ezie na a maara ya n'aha Oké Osimiri Aral, ọ bụ ọdọ mmiri dị n'ime ala nke na-ejikọtaghị ya na oké osimiri ma ọ bụ oké osimiri. Ọ dị n'ebe ugwu ọdịda anyanwụ nke ọzara Kyzyl Kum n'etiti Uzbekistan na Kazakhstan nke ugbu a. Nsogbu bụ na ọ dị n'ebe nwere ọtụtụ ala kpọrọ nkụ dị n'Ebe Etiti Eshia bụ ebe okpomọkụ dị n'oge okpomọkụ. Okpomọkụ ndị a na-adịkarị gburugburu 40 Celsius.

Ebe ọ bụ na elu mmiri ahụ na ụda n'ozuzu nke oké osimiri a na-ejigide na-agbanwe kwa afọ, ịgbakọ ego ọ na-enwe dị nnọọ mgbagwoju anya. Na 1960 ọ nwere ebe nke 68.000 square kilomita mgbe na 2005 ọ nwere naanị ebe nke 3.500 square kilomita. Ọ bụ ezie na mmiri mmiri ya dum ruru 1.76 nde square kilomita ma were nnukwu akụkụ nke etiti Eshia dum.

Oke Osimiri Caspian

Osimiri Caspian dị n'ebe ọwụwa anyanwụ nke ugwu Caucasus na ịda mbà n'obi dị n'etiti Europe na Asia. Anyị dị ihe dị ka mita 28 n'okpuru ọkwa oke osimiri. Mba ndị dị n'akụkụ osimiri Caspian bụ Iran, Azerbaijan, Turkmenistan, Russia na Kazakhstan. Ọgbọ mmiri atọ mejupụtara oké osimiri a: Central ma ọ bụ n'etiti ugwu na ndịda basin.

Osimiri nke mbụ dịkarịsịrị nta ebe ọ bụ na ọ kpara ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ngụkọta nke oke osimiri ahụ. Ọ bụkwa akụkụ kachasị emighị emi anyị nwere ike ịchọta n'akụkụ a. Ebe etiti a nwere omimi banyere gburugburu 190 mita, nke na-enye ohere ịdị adị nke akụnụba ndị ọzọ, ọ bụ ezie na nke kachasị omimi dị na ndịda. Ebe ndịda ndịda na-ejide 2/3 nke mkpokọta mmiri na Oké Osimiri Caspian.

Enwere m olileanya na site na ozi a ị nwere ike ịmụtakwu banyere oke osimiri Asia na njirimara ha.