Na świecie istnieją różne typy wulkanów w zależności od ich cech i pochodzenia. Jednym z nich jest tzw stratowulkan. Stratowulkan jest znany jako różnorodne stożkowe wulkany na dużych wysokościach, utworzone przez różne ilości zestalonej lawy, naprzemienne piroklastyki generowane podczas naprzemiennych okresów aktywności wulkanicznej oraz rzeki płynnej lawy i popiołu wulkanicznego.
W tym artykule skupimy się na tym, jakie są cechy, pochodzenie i opcje stratowulkanu.
Główne cechy
Stratowulkany charakteryzują się stromymi profilami i okresowymi erupcjami. Lawa wypluwana z tych wulkanów jest lepka i twardnieje, gdy ochładza się przed przebyciem dużych odległości. Jego źródło magmowe jest bogate w krzemionkę lub kwas i zawiera dacyt, ryolit i andezyt. Wiele z tych wulkanów ma wysokość ponad 2.500 metrów.
Wulkanolodzy zdecydowali się używać terminu „stratowulkan” zamiast często używanego „wulkan kompozytowy”, aby wskazać różnicę między nimi, ponieważ wulkany generalnie charakteryzują się warstwami różnych materiałów, które wybuchły w różny sposób.
stratowulkany są typowe dla geologii stref subdukcji i występują w łukach lub podłużnych łańcuchach na krawędziach płyt tektonicznych. Te krawędzie znajdują się tam, gdzie skorupa oceaniczna jest niższa niż skorupa kontynentalna (jak w Andach) lub grzbiety śródoceaniczne (jak widać w pobliżu Islandii). Magma, która je utworzyła, pojawiła się, gdy woda uwięziona w bazaltach i minerałach przedostała się do astenosfery (górnej płyty płaszcza Ziemi), powodując jej zapadnięcie się.
Wybuch stratowulkanu
Wysuszenie (czyli całkowite usunięcie wody przez minerały) występuje, gdy dla niektórych minerałów istnieją odpowiednie warunki temperatury i ciśnienia w wyniku subdukcji płyt. Woda w dolnej warstwie obniża temperaturę topnienia poruszającej się po niej skały, gdy jest uwalniana, więc następuje częściowe stopienie, przez co wydaje się ona mniej gęsta niż otaczająca skała. Następnie wyrzuca magmę przez skorupę, uwalniając związki mineralne bogate w krzemionkę.
Magma uformowała się blisko powierzchni, jako laguny w komorach magmowych, poniżej wulkanów. Niskie ciśnienie względne magmy pomaga gazom (siarka, dwutlenek węgla i chlor) reagować z wodą, podobnie jak otwieranie butelki z napojem, tworząc szczeliny wulkaniczne i piroklastyczne szczątki. Kiedy gromadzi się pewna ilość magmy i gazu, dach stożka wulkanicznego pęka, powodując wybuchową erupcję.
Strefa subdukcji
Teoria tektoniki płyt opisuje subdukcję płyt jako sekwencję spowodowaną zatonięciem jednej płyty pod inną zbieżną płytą litosferyczną. Proces ten zachodzi w strefach subdukcji, które obecnie znajdują się w Pacyficznym Pierścieniu Ognia wzdłuż wybrzeża Pacyfiku, w niektórych częściach Morza Śródziemnego oraz u wybrzeży Indii i Południowych Antyli w Indonezji.
Przykłady stratowulkanów
- Chilijskie Andy. Nevado Ojos del Salado to najwyższy wulkan na świecie. Ten chilijski wulkan znajduje się na wysokości 6.887 metrów nad poziomem morza. Pobliski wulkan Llullaillaco, również w chilijskich Andach, jest najwyższym wulkanem na świecie o wysokości 6.739 metrów. Nevado Ojos del Salado ma jezioro kraterowe na wysokości około 6.390 metrów nad poziomem morza, jedno z najwyższych jezior, jeśli nie najwyższe na świecie. Naukowcy uważają, że ostatnia erupcja miała miejsce około 1300 lat temu, ale nie są pewni, ponieważ wulkan mógł wypluć niewielką ilość popiołu w 1993 roku.
- Llullaillaco jest tuż przy granicy Chile i Argentyny. Wulkan został utworzony przez młody wulkan na szczycie starego wulkanu, którego wierzchołek zawalił się około 150.000 10.000 lat temu. Najmłodsze wulkany zaczęły się rozwijać około XNUMX XNUMX lat temu.
- Góra św. Heleny. Pomimo tytułu jednego z najmłodszych stratowulkanów w Kaskadach, Mount St. Helens jest najbardziej aktywny. Jego erupcje stworzyły co najmniej 35 warstw popiołu tylko w ciągu ostatnich 3500 lat. Wulkan jest najbardziej znany z erupcji z 1980 roku, która zabiła 57 osób, a także zniszczyła 185 mil dróg, 15 kilometrów linii kolejowych, 47 mostów i 250 domów. Erupcja została wywołana trzęsieniem ziemi o sile 5,1 stopnia w skali Richtera i spowodowała zawalenie się gruzu o objętości około 0,7 kilometra sześciennego.
- Góra Rainiera. Mount Rainier to najwyższy szczyt w Pasmie Kaskadowym o wysokości 4.392 metrów. Chociaż sama Mount Rainier rozwinęła się w ciągu ostatnich pół miliona lat, podobny stożek istniał między 1 a 2 milionami lat temu. Erupcja 5.600 lat temu stworzyła na szczycie dużą kalderę, która później wypełniła się, gdy szczyt był odbudowywany przez kolejne erupcje. Podczas gdy ostatnia erupcja magmy wulkanu miała miejsce około 1.000 lat temu, miał on dziesiątki bardzo wybuchowych erupcji, które rozproszyły popiół w całym stanie Waszyngton.
- Krakatau Jest to wulkaniczna wyspa, która jest częścią Cieśniny Sundajskiej. W 1883 roku wulkan doświadczył serii gwałtownych erupcji, które wysłały popiół do atmosfery na ponad 50 kilometrów i można go było usłyszeć z odległości co najmniej 2200 mil od jego lokalizacji. Ogromna energia uwolniona przez erupcję wywołała tsunami, które pochłonęło życie 36.400 XNUMX osób na wyspach Sumatra i Jawa.
- Góra Tambora Jest to wulkan w Indonezji, który wybuchł w 1815 roku. W rzeczywistości erupcje te były tak gwałtowne, że zostały zarejestrowane jako jedne z największych w historii. Globalne temperatury spadły o około 3 stopnie Celsjusza, kiedy wybuchł wulkan, co nie jest zaskakujące, ponieważ popiół został wyrzucony w atmosferę na 50 kilometrów. Ponieważ wulkan wyrzucił tak dużo materiału, zapadł się po erupcji, tworząc krater wystarczająco duży, aby można go było zobaczyć z kosmosu.
Mam nadzieję, że dzięki tym informacjom dowiesz się więcej o stratowulkanie i jego charakterystyce.