¿Chii chinonzi zvakasikwa? Ndiwo mumwe wemibvunzo yakabvunzwa nevasayendisiti munhoroondo yese. Chaizvoizvo, zvakasikwa ndizvo zvese, pasina chero chakasarudzika. Tinogona kusanganisira mune zvakasikwa zvinhu, simba, nzvimbo uye nguva nezvose zviripo. Nekudaro, kana tichitaura nezve izvo zviriko zvakasikwa, zvimwe zvinongedzo zvinoitwa kune yekunze nzvimbo yepasi.
Muchikamu chino tichaenda kukuudza izvo zvakasikwa zviri, hunhu hwazvo uye dzimwe dzidziso.
Chii chinonzi zvakasikwa
Zvese zvakasikwa zvakakura, asi zvinogona kunge zvisina magumo. Kana zvirizvo, paizove nenyaya isingaperi muyeredzi isingaperi, izvo zvisiri izvo. Pane kupokana, sekureva kwenyaya iyi, inzvimbo isina chinhu. Vamwe vanhu vanototaura kuti nyika yatiri kugara haisi yechokwadi, hologramu.
Izvo zvakasikwa zvinozivikanwa zvine ma galaxies, masumbu enyeredzi, uye zvimiro yakakura inonzi superclusters, pamwe neyakaganhurana nyaya. Kunyangwe hunyanzvi hwemberi huripo nhasi, isu hatisati tanyatsoziva kukura kwayo. Nyaya haina kugoverwa zvakafanana, asi inoiswa munzvimbo chaidzo: magaraxies, nyeredzi, mapuraneti, nezvimwe. Nekudaro, 90% yehupenyu inofungidzirwa kuve yerima nyaya yatisingakwanise kuona.
Zvese zvakasikwa zvine zvidimbu zvina zvingazivikanwe: zvitatu muchadenga (kureba, kureba, uye upamhi) uye imwe munguva. Nekuda kwesimba rinokweva regiravhiti, inonamira pamwechete uye inofamba ichienderera. Inofananidzwa nedenga, pasi redu idiki kwazvo. Isu tiri chikamu chezuva, rakarasika mumaoko eMilky Way. Iyo Milky Way ine nyeredzi zviuru zana, asi inongova imwe yemazana emabhiriyoni emapoka enyeredzi anoumba zuva.
Kuumbwa uye kuparadzwa
Iyo Big Bang dzidziso inotsanangura maumbirwo ayo. Iyi dzidziso iyo ingangoita makore gumi nemazana manomwe ezviuru apfuura, nyaya yaive nehurema husingaperi uye tembiricha. Pakave nekuputika kwechisimba uye kuwanda uye tembiricha yezvose zvakadzikira kubva ipapo.
Iyo Big Bang ndeyezvimwechete, chakasarudzika chisingagoni kutsanangurwa nemitemo yefizikisi. Tinogona kuziva zvakaitika kubva pakutanga, asi hapachina tsananguro yesainzi yenguva zero uye saizi zero. Kusvika zvakavanzika izvi zvisati zvasunungurwa, vesaenzi havazokwanise kutsanangura zvine chokwadi chizere izvo zvakasikwa
Parizvino, pane nhevedzano yedzidziso dzekuti mushure mekufungidzira vanotsanangura mafungire avanogadzira zvese. Kutanga, tinogona kutaura nezveiye muenzaniso weiyo Huru Freeze, iyo inoraira kuti kuenderera mberi kwekuwedzera kwechisiko kuchakonzera (mukati memakore bhiriyoni) kutsakatika kwese nyeredzi, zvichikonzera kutonhora uye nerima nyika.
Tinogona zvakare kutaura dzidziso ye Kubvaruka kukuru (kana kuchema kukuru) uko kunoratidza kuti iko kuwanda kwechinhu chiri kuwedzera, simba rerima rinogadzirwa, richisvika panguva apo simba rerima rinokunda giravhiti, ichipaza chiyero chiripo pakati pemasimba maviri nekuparadzanisa. yezvinhu.
Kukosha kwenyaya yerima
Mune astrophysics, cosmic zvinoriumba kunze kwebaryonic nyaya (zvakajairika nyaya), neutrinos, uye simba rerima zvinonzi rima nyaya. Zita rayo rinouya kubva pakuti haribudise radiation yemagetsi kana kubatana nemagetsi emagetsi nenzira ipi neipi, ichizviita chisingaonekwe mukati meyero yese yemagetsi emagetsi. Zvisinei, haifaniri kunge ichivhiringidzika neantimatter.
Rima chinhu chinomiririra 25% yehuremu hwese hwenzvimbo, nekuda kwesimba rekukweva kwaro. Pane zviratidzo zvine simba zvekuvapo kwayo, zvinoonekwa muzvinhu zvemuchadenga zvinoitenderedza. Naizvozvo, mukana wekuvapo kwayo wakatanga kutaurwa muna 1933, apo nyanzvi yekuSwitzerland uye nyanzvi yefizikisi Fritz Zwicky paakaratidza kuti "mashoma asingaoneki" anokanganisa kumhanya kwekutenderera kwemasumbu enyeredzi. Kubva ipapo, kumwe kuongorora kwakawanda kwakagara kuchiratidza kuti inogona kuvapo.
Zvishoma zvinozivikanwa nezve yakasviba nyaya. Maumbirwo ayo chakavanzika, asi imwe fungidziro ndeyekuti inoumbwa neyakajairika inorema neutrinos kana ichangoburwa yakarongedzwa zvikamu zvepakutanga (senge WIMPs kana maazoni), kungo taura mashoma. Mhinduro yakajeka pamusoro pekuumbwa kwayo ndeimwe yemibvunzo mikuru yezvemazuva ano cosmology uye chidimbu fizikisi.
Kuvapo kwenyaya yerima kwakakosha kuti unzwisise iyo Big Bang modhi yekuumbwa kwechisiko uye maitiro ehunhu hwezvinhu zvemuchadenga. Masvomhu esainzi anoratidza kuti kune zvakawanda zviriko muchadenga kupfuura zvinoonekwa. Semuenzaniso, hunhu hwakafanotaurwa hwemapoka enyeredzi kazhinji hunoshanduka pasina chikonzero chiri pachena, kunze kwekunge paine mukana wekuti chinhu chisingaonekwe chine shanduko yegiravhiti pane inoonekwa nyaya.
Antimatter uye nerima simba mune zvese
Hatifanire kusanganisa nyaya yerima neantimatter. Iyo yekupedzisira chimiro chechinhu chakajairika, senge iyo nyaya inoita isu, asi iyo inoumbwa neyekutanga zvidimbu zvine zvinopesana magetsi zviratidzo: zvakanaka / zvisina kunaka.
An anti-elektroni chidimbu cheantimatter, chinoenderana neelectron, asi inechaji yakanaka pane isiri mhosva. Antimatter haimo mune yakadzikama fomu nekuti inoparadza nenyaya (iriko mune yakakura chikamu), saka haina kuzvironga pachayo kuva maatomu anoonekwa uye mamorekuru. Antimatter inogona kuwanikwa chete kuburikidza nechero mahairi ekuwedzera. Nekudaro, kugadzirwa kwayo kunonetsa uye kunodhura.
Simba rerima chimiro chesimba rinowanikwa mune zvese zvakasikwa uye chinoda kukwiridzira kuwedzera kwaro nekudzora giravhiti kana simba. Inofungidzirwa kuti 68% yezvinhu zvine simba muchadenga ndezverudzi urwu, uye irifomu yesimba isina kufanana nechero rimwe simba rakakosha muchadenga, ndosaka ichinzi "rima". Asi, musimboti, haina chekuita nenyaya yerima.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda nezve izvo zviriko zvakasikwa, kwayakabva uye nehunhu hwayo.