Patinoverenga kana kunzwa izwi ecotone zvakajairika kuti isu tinovhiringidza iyo pfungwa kana nechimwe chinhu chine hukama netoni yezvakatipoteredza. Iri izwi risingashandiswe mumazwi akajairwa uye, nekudaro, chirevo hachiwanzo kuzivikanwa. Iyo ecotone haina chimwe chinhu kunze kwenzvimbo yekushanduka kwenzvimbo pakati pezvakasiyana zvakasiyana uye zvakatarisana nezvakatipoteredza.
Muchikamu chino tichaenda kukuudza kuti hunhu hweecotone chii uye kuti akaumbwa sei.
Chii chinonzi ecotone
Ecotone inzvimbo yakasikwa iripo pakati pezvisikwa zvine hunhu hwakasiyana. Semuenzaniso, tinogona kuwana nzvimbo inoshanduka pakati pesango nebani. Sango hariperi panoti kana, asi rinoderedza kuwanda kwaro zvishoma nezvishoma. Muganhu wezvakatipoteredza uripo pakati pezvakatipoteredza zvinogona kusvika pamamita mazana akati wandei kana makiromita. Iwo masisitimu anogona kuva:
- Biomes. Iyo biome inzvimbo yenzvimbo inotsanangurwa nenhevedzano yemamiriro ekunze uye zvejogirafi zvinotarisisa zvinomera nemhuka zvatinowana mairi.
- Landscapes.Kana isu tichiongorora nzvimbo tinogona kuona kuti kupera kwerudzi rwecosystem hakuna kunyatsotsanangurwa asi kuti, iri nzvimbo yechisikigo, ine nhanho dzayo dzekuchinja pakati pekuti imwe nzvimbo inopera neinotevera inotanga.
- Ecosystems.Iyo ecosystem inzvimbo inoverengeka zvipenyu zvinogarisana zvinosangana pamwe chete uye zvine maabiootic zvinhu.
- Nharaunda kana vanhu. Mune ino kesi, isu tinotaura nezvevanhu vanodyara uye mhando dzemiti. Ndidzo mhando dzinomiririra nzvimbo dzekushanduka pakati pemasisitimu akasiyana.
Nei ecotone fomu
Idzi nzvimbo dzekushandurwa dzinoumbwa nekuda kwekuita kwemhando dzakasiyana dzemuviri uye nharaunda. Pakati pezvinhu zvine simba zvakanyanya ndezvi mamiriro ekunze, mamiriro ekunze, kuumbwa uye chimiro chevhu kana kuvapo kwemhando dzakasiyana dzevanhu, kunyangwe imhuka kana zvirimwa, izvo zvinonzi biotope.
Zvichienderana nezvakasiyana izvi uye nemitengo yazvo, shanduko inogona kukurumidza kuitika kana kuita zvishoma nezvishoma. Semuenzaniso, kuvapo kwenzira yerwizi kunogona kuve kupera kweimwe sisitimu uye kutanga kweimwe zvakanyanya kukurumidza. Nekudaro, kuvepo kwegomo uye kutsvedza kwakadzikira, kunogona kukonzera kupera kwesango kuchinjika zvishoma nezvishoma.
Izvo zvinofanirwa kucherechedzwa kuti ino yepakati nzvimbo ine hukuru hwehukama kusangana. Izvi zvinoreva kuti pane kudyidzana pakati pezvisikwa munzvimbo dziri pedyo. Isu tinowanawo hupfumi hwakakura. Sezvo kudyidzana kukuru kuripo pakati pevanhu vemarudzi akasiyana siyana, kumwe kuchinjika kunoitika mune chero mhando yenzvimbo yekugara kana biotope. Ichi chiitiko chinozivikanwa semhedzisiro mhedzisiro.
Rudzi rumwe nerumwe kana nharaunda yemarudzi anoita neimwe nzira zvichienderana nemamiriro ezvinhu ezvemamiriro ekunze ari muecotone. Semuenzaniso, aya mamiriro anogona kunge ari nekuda kwe mhando yepH yevhu, avhareji tembiricha, chiitiko chezuva mwaranzi, mhepo hurumende kana huwandu hwemvura huripo, pakati pevamwe. Tichifunga nezve hunhu hweiyi misiyano uye kudyidzana pakati pezvisikwa, tinogona kuona kuti yega yega mhuka inozadzisa basa mukati meiyo ecotone. Iyi inonzi niche yezvakatipoteredza. Isu tinogona kuwana ecological niches uko mashandiro emumwe neumwe mupenyu anogona kuve varongi, kuora mabasa, vatakuri, kana vanopa, pakati pevamwe.
Mhando dzeEcotone
Sezvatakambotaura, kune mhando dzakasiyana dze ecotone zvinoenderana nerudzi rwecosystem uripo pakati penharaunda yeshanduko. Idzi nzvimbo dzinogona kukamurwa kana kuiswa muzvikamu nenzira dzakasiyana.
1º Kana tichitaura nezverudzi rwebiome, ecotones inoonekwa nemamiriro ekunze akadai se mvura, tembiricha uye topographic zvinhu.
2nde Kana tichitaura nezverudzi rwemamiriro enzvimbo, ecotones ichave inozivikanwa ne mhando yemamiriro ekunze, iyo topografia uye mamwe makemikari maitiro evhu anogona zvakare kuverengerwa.
3º kana tichitaura nezve ecotones yevagari kana nharaunda, tinofanirwa kutaura nezvazvo simba rekudyidzana pakati pezvisikwa nemhedzisiro yavo pakurongeka kwavo nekuparadzirwa.
Tichaisa mimwe mienzaniso yeecotones uye maitiro avo:
Tundra uye taiga ine huni sango
Kana tikaenda kuAmerica neEurope tinogona kuona kuti kune miganhu pakati pegunduru nesango rinobereka. Uyu muenzaniso we ecotone pakati pemaviri biomes akasiyana ayo anoonekwa nekuve nemamiriro ekunze akasiyana pakati peumwe neumwe wavo. MuTundra tinowana nzvimbo dzine polar dzine tembiricha dzisingapfuure gumi degrees paavhareji. Mvura inonaya inowanzoita 250mm pagore. Humwe hunhu hunomira pachena munzvimbo ino ipafafrost. Ivhu rinoramba rakagwamba nechando mukati megore.
Kune rimwe divi, isu tine sango rakaorera iro riri kumaodzanyemba kwetundras. Mune ino ecosystem, avhareji tembiricha iri pakati pe30 degrees pazasi zero kusvika 19 degrees. Kunaya kwayo kuri pakati pe400 ne450mm paavhareji pagore. Naizvozvo, ecotone inoumba pakati peaya ma biomes haina kunyanya kukura. Nekudaro, kuEurope tinogona kuwana ecotone inosvika mazana maviri emakiromita. Inoonekwa nekuve nzvimbo yakapatsanurwa umo mune nzvimbo dzakaputirwa nemasango akaomarara uye nedzimwe idzo dzinobata lichen uye heather.
Wetlands
Iyo ndeimwe mhando yeecotone inodonha pakati penzvimbo yepasi uye neyegungwa ecosystem. Iyi nharaunda inoshanduka inoita chinzvimbo chakakosha mukushambidzika kwezvakatipoteredza, saka kuchengetedza kwayo kwakakosha. Iyi nzvimbo inobatsira kuvandudza mhando yemvura nekutora sediment, kutora zvinovaka muviri, uye kuburitsa makemikari. Aya ecotones anogona kuva:
- Oasis murenje.
- Masango-savanna-gwenga.
- Sango-páramo-zvinomera nzvimbo ine yakaderera kukwirira.
- Coastal
Sezvauri kuona, zvakafanira kuchengetedza idzi nzvimbo dzenzvimbo sezvo dziine kukosha kukuru kwehupenyu. Iko shanduko dzemhando dzakasiyana dzehupenyu mupasi rese dzisingamire kupa chikamu chavo mukusimudzira kwezvinhu zvipenyu.