Mune sainzi pakave nevazhinji vesaenzi vakaita mutsauko kana zvasvika pakuziva mashandiro ezvinhu. Zivo nezvezvikamu, maatomu, uye maerekitironi zvakapa kufambira mberi kwakawanda musainzi. Naizvozvo, isu tiri kuzoisa ino chinyorwa ku Thomson's atomic modhi. Iyo yaive zvakare inozivikanwa seye Raisin Pudding modhi.
Muchikamu chino unogona kudzidza zvese zvine chekuita neatomu modhiyo yaThomson, ayo maficha uye kukosha kwayo kwesainzi.
Chii chinonzi Thomson's atomic modhi
Uyu muenzaniso wakagadzirwa muna 1904 uye yekutanga subatomic particle inogona kunge yakawanikwa. Iye akazivisa aive musayendisiti weBritish Joseph John Thomson. Uyu murume akakwanisa kutsvaga zvisizvo zvisina mhosva kuburikidza nekuyedza kwaakashandisa cathode ray machubhu muna 1897.
Mhedzisiro yekuwanikwa uku yaive yakakura kwazvo sezvo pakanga pasina humbowo hwekuti atomu inogona kuve nenucleus. Uyu musayendisiti anotitungamira kuti tifunge kuti maerekitironi akanyudzwa murudzi rwezvinhu zvinechaji zvine mutsindo zvinopesana nechaji yakashata yemagetsi. Izvi ndizvo zvakaita kuti maatomu ave nemutero wekusarerekera.
Kuatsanangura nenzira inonzwisisika kwakafanana nekuisa jelly nemazambiringa akaomeswa ari mukati. Nekudaro iro remhando zita pudding nemazambiringa akaomeswa. Mumuenzaniso uyu, Thomson vakatora mukana wekudaidza maerekitironi macorpuscle uye vakafunga kuti iwo akarongedzwa nenzira isiri-yakasarudzika. Nhasi zvinozivikanwa kuti ivo vari mumhando yemaringi anotenderera uye kuti yega yega mhete ine imwe nhanho yesimba. Kana elektroni ikarasikirwa nesimba inoenda padanho repamusoro, ndiko kuti, inofamba ichibva kure nenucleus yeatomu.
Goridhe foil kuyedza
Izvo Thompson aifunga ndezvekuti iyo yakanaka chikamu cheatomu yaigara yakaramba isingaperi. Iyi modhi yaakasika mu1904 yakanga isina kugamuchirwa kwedzidzo kwakawanda. Makore mashanu gare gare Geiger naMarsden vakakwanisa kuita kuyedza negoridhe raive rakagadzira zvakawanikwa naThomson zvirege kushanda. Mukuyedza uku vakapasa danda re helium alpha zvikamu kuburikidza negoridhe foil. Alpha zvimedu hazvisi chinhu kunze kweshumba dzechinhu, ndokuti, nuclei iyo isina maerekitironi uye nekudaro ine chaji yakanaka.
Mhedzisiro yekuyedza ndeyekuti danda iri rakapararira kana richipfuura nepapepa regoridhe. Nezvo, zvinogona kugumiswa kuti kwaifanirwa kuve nenhare ine sosi yechaji yakanaka yaive nebasa rekudzora mwenje wechiedza. Kune rimwe divi, mune yaThomson yemhando yeatomu isu taive nemutengo wakanaka wakagovaniswa pamwe neizvo zvainzi gelatin uye yaive nemaerekitironi. Izvi zvinoreva kuti danda reion rinogona kupfuura neatomu yemuenzaniso iwoyo.
Kana zvakapesana zvakaratidzwa mukuyedza kwakatevera, iyi modhi inogona kurambwa atomiki.
Kuwanikwa kweiyo elektroni kwakauyawo kubva kuchikamu cheimwe mhando yeatomu asi kubva kuDalton. Mune modhi iyoyo, atomu raifungidzirwa kunge risinganyatso kuoneka. Izvi ndizvo zvakakurudzira Thomson kufunga nezve rake Raisin Pudding modhi.
Hunhu hweThomson modomic modhi
Pakati pezvakakosha zvemuenzaniso uyu tinopfupikisa zvinotevera:
- Atom inomiririrwa nemuenzaniso uyu inofanana nharaunda ine zvinhu zvinechaji zvine maerekitironi izvo zvinopomerwa zvakaipa. Ose maerekitironi uye nenyaya inokwenenzverwa zviripo mukati mechikamu.
- Izvo zvakanaka uye zvisina kunaka mhosva zvine ukuru hwakaenzana. Izvi zvinoreva kuti atomu rese haribhadharise, asi harina magetsi.
- Zvekuti iyo atomu kazhinji inogona kuve nechaji yekuchaja maerekitironi anoda kunyudzwa mune chinhu chine chaji yakanaka. Izvo ndizvo zvinotaurwa nemazambiringa akaomeswa sechikamu chemasikironi uye yakasara yegelatin ndiyo chikamu chine chaji yakanaka.
- Kunyangwe isina kutsanangurwa nenzira yakajeka, zvinogona kutorwa kuti mune ino modhi nucleus yemaatomu yakanga isipo.
Thomson paakagadzira iyi modhi, akasiya iyo yekufungidzira yapfuura nezve nebular atomu. Iyi fungidziro yainge yakavakirwa pachokwadi chekuti maatomu aive akaumbwa nemavortices asingaonekwe. Kuva musayendisiti ane hunyanzvi aida kuumba yake yeatomu modhi zvichibva pauchapupu hwekuyedza hwaizivikanwa panguva yake
Kunyangwe paine chokwadi chekuti uyu modhi waive usina kunyatsoita mushe, wakakwanisa kubatsira mukugadzika mabhesheni akagadzika kuitira kuti mamodheru ekupedzisira abudirire. Nekuda kwemuenzaniso uyu, zvaive zvichikwanisika kuita zviyero zvakasiyana zvakatungamira mukufunga kutsva uye ndiyo nzira iyo sainzi yatinoziva nhasi yakawedzera nekuwedzera.
Kukanganisa uye kukanganisa kweiyo Thomson modhi yemhando
Tichaongorora kuti ndezvipi zvinhu zvisina kutobudirira modhi iyi uye nei yaisakwanisa kuenderera. Chekutanga chinhu ndechekuti akatadza kutsanangura kuti mari dzacho dzinochengetwa sei pamaerekitironi ari muatomu. Asingakwanise kutsanangura izvi, iye zvakare haana kukwanisa kugadzirisa chero chinhu nezve kudzikama kweatomu.
Mune dzidziso yake haana kutaura chero chinhu pamusoro peatomu rine kosi. Dai nhasi tinoziva kuti atomu ine iyo Nucleus yakaumbwa nemapurotoni uye neutron uye maerekitironi anotenderera kutenderera pamatanho akasiyana esimba.
Proton uye neutron zvaizove zvisati zvawanikwa. Thompson akaedza kumisikidza yake modhi pane tsananguro nezvinhu izvo zvakange zvichiratidzwa nesainzi panguva iyoyo. Kana iyo goridhe foil kuyedza yakasimbiswa, yakakurumidza kuraswa. Mukuyedza uku kwakaratidzwa kuti panofanira kuve nechimwe chinhu mukati meatomu chingaite kuti ive nechaji yakanaka uye huwandu hwakakura. Iyi yatove inozivikanwa kuti ndiyo nucleus yeatomu.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda nezve Thomson's atomic modhi.