Shanduko yemamiriro ekunze iri kuramba ichionekwa, ichiwedzera nekukuvadza, mhedzisiro yacho iri kuwedzera uye nekuparadza, zvisinei, kuyedza kuideredza haisi kuitwa, kana kutokwana sezvazvinofanirwa kuita.
Sezvatinoziva kubva kune dzimwe nguva, Shanduko yemamiriro ekunze inowedzera kuwanda uye kusimba kwemhepo yekupisa uye kusanaya, Zvakadaro, munhau hatinzwi izwi rekuti "shanduko yemamiriro ekunze" kana "kudziya kwepasi", asi tinongotaura nezvekupisa kana kusanyanya kupisa uye kusingaperi. Chii chichaitika kana izvi zvikaenderera?
Mafungu ekupisa anowedzera
Kudziya kwepasirese uye shanduko yemamiriro ekunze zviri kuitika kunyanya nekuda kwekuwedzera kwemweya wegreenhouse gasi unoburitswa nevanhu kubvira shanduko yeindasitiri. Inofungidzirwa kuti 74% yevagari vepasi rose vachasangana nemhepo inopisa inopisa panosvika gore ra2100. Izvi zvinofungidzirwa nemaparamende umo gasi rinoburitsa rinoramba richiwedzera padanho rakaenzana nezviri kuita parizvino. Izvi zvakaburitswa mumagazini yeBritain Nature.
Tsvagiridzo, yakagadziriswa neUniversity yeHawaii (USA), inofungidzira kuti, kunyangwe izvi zvisi zvadzikiswa zvakanyanya, vakakomberedza 48% yevagari vanozokanganiswa nekukwira kamwe kamwe kwekushisa. Nenzira iyi, isu tiri kunetesa sarudzo dzedu mune ramangwana. Mazuva ano, kupisa kupisa kuri kukuvadza zvakanyanya kune chikamu chikuru chevanhu (kunyanya vakwegura). Ndicho chikonzero, kana tikaramba tichiita seizvi, mikana yekuti isu tichafanira kurwisa kupisa kupisa ichave iri shoma uye zvishoma.
Mafungu ekupisa anokonzera zviuru zvekufa kutenderera pasirese gore rega. Dambudziko hombe rakabatana nemafungu ekupisa kusanaya kwemvura. Kana kudziya kwatinako uye nekuwanda kwezuva, ndipo panowedzera kupwa kwemvura uye zviwanikwa zvishoma zvemvura zvatiinazvo. Saka kukanganisa kwemasaisai ekupisa kwakanyanya kana paine kusanaya kwemvura.
Kana gasi inokanganisa kupisa inoramba ichienderera pamwero uyu, tembiricha yepasirese yepasi rose icharamba ichikwira nekuwedzera uye hapazove nechibvumirano cheParis chingachimise.
“Muviri wemunhu unogona chete kushanda mukati mechinguva chidiki chetembiricha yemuviri inosvika 37 degrees Celsius. Mafungu ekupisa anopa njodzi kuhupenyu hwevanhu nekuti tembiricha yakakwira, inowedzerwa nehunyoro hwakanyanya, inogona kukwidza tembiricha yemuviri uye kugadzira mamiriro izvo zvinokanganisa hupenyu", Anowedzera Mora, mumwe wehunyanzvi anoona nezve chidzidzo ichi.
Sezvo yakakwana tembiricha iri makumi matatu neshanu, metabolism yedu haigone kudzora kupisa uko kunogadzirwa kana tembiricha iri mukati iri pamusoro pe 37 degrees. Naizvozvo, kwakanyanya tembiricha yakadai njodzi yehutano, nekuti kuvaka-kwekupisa kunogona kuitika mukati memuviri kunokanganisa.
Kufa uye kupisa kwakanyanya
Chidzidzo ichi chaita ongororo pane kufa kwese kwakakonzera zvikamu zvekupisa kubva 1980. Zvinopfuura 1.900 zviitiko zvakaonekwa munzvimbo dzakasiyana dzepasi uko kupisa kwakanyanya kwakakonzera kufa. Pakave nemakumi manomwe nemasere anodziya mafungu ekupisa uye ivo vawana chikumbaridzo chetembiricha uye hunyoro umo, kubva ipapo, mhedzisiro pane hutano inouraya. Iyo nzvimbo yepasi pano iyo mamiriro ekunze achapfuura icho chikumbaridzo chemazuva makumi maviri kana anopfuura mazuva pagore yakawedzera mumakore achangopfuura uye vesaenzi vanotenda kuti icharamba ichikura kunyangwe kuburitsa gasi yekupisa.
Mienzaniso yakapihwa nenyanzvi inosanganisira kupisa kwakarova Europe mu2003 uye kwakakonzera kufa kwevanhu vanosvika makumi manomwe, iyo yakabata Moscow (Russia) muna 70.000 uye yakauraya vanhu zviuru gumi kana iya yeChicago muna2010, iyo yakazouraya vanhu mazana manomwe. Parizvino, Vanotenderedza 30% yevagari vepasi rose vanooneswa kune aya mamiriro anouraya gore rega.
Izvi ndizvo zviri kukonzera kushanduka kwemamiriro ekunze uye kuyedza kuzvidzora zviri zvishoma uye zvishoma.