Ichi chigadzirwa chakashandura ruzivo rwenyeredzi uye ruzivo pamusoro pechadenga. Zvisinei, havasi vanhu vose vanoziva teresikopu ndeyei. Zvinongofungwa kuti ndezvekutarisa denga nenyeredzi kana mapuraneti zviri mugadziriro yezuva. Zvisinei, kune zvimwe zvakawanda zvekushandisa.
Nechikonzero ichi, tichakumikidza chinyorwa ichi kuti tikuudze kuti teresikopu ndeyei, kukosha kwayo uye kuti yakabatsira sei vanhu.
chii chinonzi telescope
Materesikopu anoshandiswa kuona zvinhu zviri kure nekuda kwemasaisai emagetsi akadai sechiedza. Izwi rekuti telescope rinobva pashoko rechiGiriki rokuti Tele uye skopein, zvinoreva "kure" uye "kuona", zvichiteerana. Vanhu vazhinji havazivi kuti teresikopu ndeyei.
Yekutanga prototype yetelescope yemazuva ano Yakagadzirwa muNetherlands muna 1608 uye inonzi yakaitwa naHans Lippershey. Kwapera gore, muItaly Galileo Galilei akagadzira teresikopu yokutanga inoongorora nyeredzi, iyo yakamubvumira kuona zvinhu zvokudenga.
Kutenda kuchiridzwa ichi, musayendisiti weItaly akawana Milky Way, mwedzi mina yeJupiter, uye akadzidza nezveVenus neMars. Vanhu vakawanda vanodavira kuti basa guru reteresikopu kuita kuti zvinhu zvioneke zvakakura kuburikidza nenhevedzano yemalenzi anokudza. Zvisinei, pfungwa iyi haina kururama. Kutaura zvazviri, basa guru remudziyo nderokuunganidza chiedza chinoratidzwa nechinhu chacho uye kuchigadzira patsva mumufananidzo.
Teresikopu ndeyei?
Nekuda kwekuunganidzwa kwechiedza uye kusikwa kwemifananidzo yakakurisa, teresikopu inoshandiswa munzvimbo dzakasiyana dzekutsvaga.
Muchokwadi, zviridzwa zvakagadzirirwa zvinangwa zvakasiyana. Semuyenzaniso, kune teresikopu yeredhiyo inokwanisa kubata masaisai kubva kunze uye kuashandisa mukuongorora nyeredzi.
Cherechedza mitumbi yedenga kubva pamusoro penyika
Vese vanodzidzira uye nyanzvi vanogona kushandisa teresikopu kuona zvinhu zvemudenga zviri pamusoro pePasi. Zviripachena, huwandu hwezviridzwa zveunyanzvi uye mufananidzo unoguma uchave wakakwirira kune vanotanga zviridzwa.
Nhasi nyika zhinji dzine nzvimbo dzekutsvagisa dzine maobservatories. Inzvimbo dzinoshandiswa kuunganidza data uye kurekodha zvimwe zviitiko. Chinonyanya kucherechedzwa ndicho chinotarisisa. Vane materesikopu makuru ane zvinangwa zvakaita mamita muhupamhi, saka vanogona kuona zvinhu zviri kure.
Mamwe enzvimbo dzinocherechedzwa dzinozivikanwa iNational neSan Fernando Observatories (muSpain), Mauna Kea (Hawaii), Roque de los Muchachos neTeide Observatories (muCanary Islands), Cerro Tololo Inter-American Observatory neCerro Pachón Observatory. (muChile).
Kuunganidzwa kwedata kwakaringana
Materesikopu anoshandiswa mukuongorora nyeredzi senzira yekuunganidza data. Chirango chinoshandisa ese materesikopu ekuona neredhiyo. Teresikopu yemaziso inonyanya kuzivikanwa iHubble Space Telescope (HST). Chiridzwa chiri muEarth orbit, kunze kwemhepo, pahupamhi hwemakiromita 593. Mudziyo uyu unomiririra kubudirira nekuti unogona kupa mifananidzo isina kuvhiringika mumhepo kana kuvhiringika kwemuchadenga.
Muchadenga, chiridzwa chinounganidza chiedza chakawanda kudarika chinogona pamusoro pePasi nekuti mhepo inotora chiedza chakawanda. Kubva payakatangwa muna 1990. iyo Hubble Space Telescope yakaramba ichikwidziridzwa kuburikidza nesevhisi mishoni. Mashanu emamishini aya ane chinangwa chekugadzirisa mativi akakuvadzwa eteresikopu uye kutsiva mamwe nehunyanzvi hwechizvino-zvino. Basa rekupedzisira rakaitwa muna 2009.
Mukuongorora kwemifananidzo uye chiedza
Chiedza chinounganidzwa neteresikopu chinogona kuiswa pasi pemhando mbiri dzekuongorora: kuongororwa kwemifananidzo uye kuongorora kwekuona. Kuvandudza mufananidzo nderimwe remabasa ane mukurumbira eteresikopu. Chinangwa chayo ndechekugadzira mufananidzo wakajeka wechinhu chakaongororwa.
Materesikopu echinyakare anoshandisa makamera kutora mifananidzo iyi. Materesikopu emazuva ano haachashandisi firimuPane kudaro, vane michina yakavakirwa-mukati yekuunganidza data zvakanyanya. Iyi kufambira mberi inobatsira kune zvikonzero zvakawanda. Chekutanga pane zvese, chokwadi chekuti mufananidzo ndewedhijitari inochengetedza maitiro ekugadzira iyo foto
Pamusoro peizvi, iyo mifananidzo yakapihwa inogona kuiswa zvakananga pakombuta uye kuongororwa zviri nyore. Nezvechidzidzo che spectroscopy, pane hunyanzvi hunonzi astronomical spectroscopy. Iyi nzira Inoshandiswa kuongorora spectrum ye electromagnetic radiation.
Rudzi urwu rwekuongorora runogona kuona kwakabva masaisai echiedza. Inopawo maturusi ekuona makemikari emuviri unopenya. Stellar telescopes akashongedzerwa nemaprism akaiswa muchinangwa lens kuti aparadzanise chiedza chekuongorora.
Hunhu hunobvumira kushanda kweteresikopu
Teresikopu ine zvinhu zvitatu zvakakosha: kuunganidza chiedza, kugadzira mufananidzo, uye kukudza nzvimbo yekuona kwechinhu.
Nekuda kwezvivakwa zvitatu izvi, materesikopu anogona kushandiswa kuona zvinhu zvingave zvakaoma (kana zvisingaite) kudzidza pasina kuvepo kwezviridzwa zvakadaro.
tora chiedza
Materesikopu ane basa rekuunganidza chiedza chinobudiswa kana kuratidzwa nezvinhu zviri kure. Kuti uunganidze chiedza, chiridzwa chinobva pakushandisa chinangwa chinogona kunge chiri lens (kana iri refracting telescope) kana girazi (panyaya yeteresikopu inotaridza).
kugadzira mufananidzo
Kubva pachiedza chakatorwa neteresikopu mufananidzo unogona kuumbwa, izvo zvinoonekwa kuburikidza ne lens. Zvichienderana nemhando yeteresikopu, mufananidzo unozobuda uchave nekuwanda kana kushoma resolution. Ndiko kuti, icharatidza kupinza kwakanyanya kana kushoma.
Zoom pachinhu chaonekwa
Vanhu vakawanda vanodavira kuti chinangwa chikuru cheteresikopu ndechokukudza zvinhu. Zvisinei, kushandiswa kukuru ndiko kuunganidza chiedza. Nechega, magnification chinhu chinobatsira kana uchitarisa zvinhu zviri kure sezvitunha zvedenga.
Iyo yakakura lens kana girazi rinoshandiswa, rinowedzera kunaka kwemufananidzo unobuda. Kureva kuti, kujeka uye kujeka kwechifananidzo chinoonekwa kuburikidza neteresikopu zvinoenderana zvakananga nekugona kuunganidza kwechiedza kwelenzi.
Teresikopu yekushandisa wega ndeyei?
Chimwe chezvakakosha pakudzidza kusarudza teresikopu inguva yauchazokwanisa kuisa pfungwa pakutarisa mudenga. Kana iwe uri kuita pfupi, nguva nenguva kuona, Hazvina kukodzera kuisa nguva yakawandisa. Kune rumwe rutivi, kana uchizopedza nguva yakawanda uchicherechedza, zviri nani kuva neteresikopu yakanaka. Kuenda kumunda uye kupedza maawa mashoma uchitarisa hakuna kufanana nekuita zvimwe zvekukurumidza kuona padyo nepamba kuti uone nyeredzi huru.
Ngatitii tinopedza maawa maviri tichiita basa iri. Hazvina musoro kuti teresikopu ive nezvikamu zvakawandisa, gomo reequatorial, kana kutora nguva yakareba kuti rijaire. Materesikopu aya akaomarara uye anofanirwa kuisirwa pachiteshi chemuchadenga nekuti pane zvikamu zvakawanda. Saka isu tichatora nguva yakarebesa kuabvisa nekuaunganidza nekuti pakupedzisira hatizokwanisi kunakidzwa zvizere nekucherechedza.
Kana tichizocherechedza nguva shoma, tinofanira kutanga kwenguva refu. Zviri nani kuve neteresikopu yemanyorero ine gomo repamusoro. Mupfungwa iyi, mhando yeDobson ndiyo inokunda muchikamu ichi.
Kana iwe uchida zvechinyakare zvekutarisa kana dhijitari matekiniki, unofanirwa kuchengeta izvi mupfungwa. Vamwe vanhu vanofarira kuona nyeredzi nenzira yechinyakare, senge nyanzvi huru dzenyeredzi dzekare. Muchiitiko ichi, neteresikopu yemaoko uye mamwe machati okudenga, tingapedza makore takatarira mudenga. Vamwe vanhu vanosarudza kuvimba nehunyanzvi, vachisarudza zano rekushandisa teresikopu nefoni yavo uye kuona mifananidzo pakombuta.
Tinogona kuwana zvinhu mudenga nemaoko kana kurega teresikopu iite basa rose kwatiri. Dambudziko reruzivo rwemichina nderekuti rinogona kuva chinhu chine njodzi. Kushandiswa kwayo kunogona kuita kuti tinzwe takasununguka uye kudzivirira ngatidzidzei denga kana kuti hatizivi mabatiro eteresikopu isu pachedu. Materesikopu emaoko, kune rumwe rutivi, achaita kuti zvinhu zvitiomere zvikuru pakutanga, asi tinofanira kuziva kuti kutsvaka boka renyeredzi rechiedza tiri toga kazhinji kazhinji kunounza mufaro mukuru negutsikano yomunhu oga.
Masanganiswa ese ari maviri anogamuchirwa, asi akaoma kubatanidza pachikwata chimwe chete. Kana imwe ikaitika, isu tichafanira kusarudza imwe. Kudai bhajeti redu rakanga risina kunyanya kunyanyokwirira, taizofanira kushandisa materesikopu emaoko. Kune rumwe rutivi, kana bhajeti yedu yakakwirira, iye zvino tinogona kusarudza kunyatsogadzikana.
Chii chinonzi Hubble Space Telescope?
Teresikopu iri kumucheto kwekunze kwemhepo. The orbit pairi makiromita 593 pamusoro pegungwa. Zvinongotora maminitsi makumi mapfumbamwe nemanomwe kutenderera Pasi. Yakatanga kuiswa muorbit muna Kubvumbi 97, 24 kuti iwane mifananidzo iri nani pakugadziriswa kwepamusoro.
Pakati pezviyero zvayo tinoiwana iine huremu hunosvika 11.000 4,2 kg, cylindrical shape, 13,2 m muhupamhi uye XNUMX m kureba.. Sezvauri kuona, iteresikopu hombe, asi inogona kuyangarara mumhepo isina simba rinokwevera zvinhu pasi.
Iyo Hubble Space Telescope inokwanisa kuratidza mwenje unosvika pairi nekuda kwemagirazi ayo maviri. Girazi zvakare rakakura. Imwe yacho ndeye 2,4 mamita muhupamhi. Yakanakira kuongorora denga sezvo iine matatu akasanganiswa makamera uye akati wandei ma spectrometer. Iwo makamera akakamurwa kuita akati wandei mabasa. Imwe ndeyekutora mifananidzo yenzvimbo diki pane iyo nzvimbo yakavakirwa nekuda kwekupenya kwadzo kure. Saka vanoedza kutsvaga mapoinzi matsva muchadenga uye zvirinani kuvaka mepu yakazara.
Imwe kamera inoshandiswa kutora mapuraneti uye kuwana rumwe ruzivo nezvawo. Iyo yekupedzisira inoshandiswa kuona radiation uye kutora mifananidzo kunyangwe murima nekuti inoshanda kuburikidza ne infrared. Nekuda kwesimba rinogonekazve, teresikopu inogona kugara kwenguva refu.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu munogona kudzidza zvakawanda nezve teresikopu ndeyei uye kuti ndeipi basa rayo chairo.