Makomo akaumbwa sei

Makomo akaumbwa sei panyika?

Gomo rinozivikanwa sekukwirira kwechisikigo kwenyika uye chigadzirwa chemasimba etectonic, kazhinji anodarika 700 metres pamusoro pechigadziko charo. Aya makwiriro enzvimbo anowanzo kuunganidzwa kuita mitsetse kana makomo, uye anogona kupfupika semamaira akati wandei kureba. Kubva pakutanga kwemunhu agara achishamisika Makomo akaumbwa sei.

Nokuda kwechikonzero ichi, tichakumikidza chinyorwa ichi kuti tikuudze kuti makomo akaumbwa sei, maitiro avo uye geological process.

gomo chii

plate clash

Makomo akatora pfungwa dzevanhu kubvira kare, kazhinji kacho maererano netsika nekukwirira, kuva pedyo naMwari (denga), kana sedimikira rekuedza kuenderera mberi kwekuwana maonero makuru kana ari nani. Zvamazvirokwazvo, kukwira makomo ibasa remitambo rinoda muviri rinokosha zvikuru mukurangarira kwedu chikamu chinozivikanwa muzana chepasi redu.

Kune nzira dzakawanda dzekuisa makomo mumapoka. Semuenzaniso, zvichienderana nehurefu hwayo inogona kukamurwa kuita (kubva padiki kusvika pakukura): zvikomo namakomo. Saizvozvo, ivo vanogona kuverengerwa zvinoenderana nekwavanobva se: volcanic, kupeta kana kupeta-zvikanganiso.

Chekupedzisira, mapoka emakomo anogona kukamurwa zvichienderana nechimiro chawo chakabatana: kana akabatanidzwa kureba, tinoadaidza kuti makomo; kana akabatanidzwa nenzira yakakora kana denderedzwa, tinoadaidza kuti massif. Makomo anofukidza chikamu chikuru chepasi: 53% kubva kuAsia, 25% kubva kuEurope, 17% kubva kuAustralia uye 3% kubva kuAfrica, kwehuwandu hwe24%. Sezvo inenge 10% yevanhu vepasi rose vanogara munzvimbo dzine makomo, mvura yose yenzizi inoumba pamusoro pemakomo.

Makomo akaumbwa sei

Makomo akaumbwa sei

Kuumbwa kwemakomo, kunozivikanwa se orogeny, kunozokonzerwa nezvinhu zvekunze zvakaita sekukurwa kana tectonic movements. Makomo anosimuka kubva mukutsvedza mugoko repasi, kazhinji panosangana mahwendefa maviri etectonic, ayo, kana achinge ashandisa masimba pane mumwe nemumwe. kuita kuti lithosphere ipete, netsinga imwe ichidzika uye imwe ichikwira, zvichiita kuti pave nemwero yakasiyana-siyana yekukwirira

Pamwe pacho, kuita uku kunoita kuti chitubu chinyukire pasi pevhu, icho chinonyungudutswa nekupisa kuita magma, icho chinozokwira pamusoro kuita gomo rinoputika.

Kuti zvive nyore, tichatsanangura kuti makomo akaumbwa sei kuburikidza nekuedza. Mukuedza uku, tichatsanangura kuti makomo akaumbwa sei nenzira iri nyore. Kuti zviitike, tinoda chete: Plasticine yemavara akasiyana, mabhuku mashoma uye pini inoputika.

Chekutanga, kuti tinzwisise kuti makomo akaumbwa sei, isu tichamhanyisa simulation yakapusa yePasi pasi. Nokuda kweizvi tichashandisa plastiki yemavara. Mumuenzaniso wedu, takasarudza girini, brown, uye orenji.

Plasticine yakasvibirira inofananidzira kukora kwekondinendi yePasi. Chokwadi, goko iri rakakora makiromita makumi matatu nemashanu. Dai goko rakanga risina kuumbwa, Nyika ingadai yakafukidzwa zvachose negungwa repasi rose.

Iyo brown plasticine inoenderana ne lithosphere, iyo yekunze dhizaini yepasirese sphere. Kudzika kwayo kunochinja pakati pe10 ne50 makiromita. Mafambiro echitubu ichi ndechetectonic plates ane mipendero ndipo panogadzirwa geological phenomena.

Pakupedzisira, ivhu remarangi ndiro asthenosphere yedu, iri pazasi pe lithosphere uye iri pamusoro pejasi. Iyi nhanho inoiswa pasi pekumanikidzwa kwakanyanya uye kupisa zvekuti inobata mupurasitiki, ichibvumira kufamba kwe lithosphere.

zvikamu zvegomo

makomo makuru pasi rose

Makomo anowanzo kugadzirwa ne:

  • Pasi petsoka kana kuumbwa kwechigadziko, kazhinji pasi.
  • Summit, peak kana cusp. Chikamu chepamusoro uye chekupedzisira, kuguma kwechikomo, chinosvika pakakwirira.
  • gomo kana siketi. Batanidza zvikamu zvezasi nepamusoro zvemateru.
  • Mugove wemateru pakati penhongonya mbiri (makomo maviri) anoumba kuderera kudiki kana kuora mwoyo.

Mamiriro ekunze uye zvinomera

Mamiriro ekunze emumakomo anowanzoenderana nezvinhu zviviri: latitude yako uye urefu hwegomo. Tembiricha uye kumanikidzwa kwemhepo zvinogara zvakaderera pakakwirira, kazhinji pa5 °C pakiromita yehurefu.

Zvimwe chetezvo zvinoitika nekunaya kwemvura, iyo inowanzoitika munzvimbo dzakakwirira, saka zvinokwanisika kuti nzvimbo dzine mvura dzinogona kuwanikwa pamusoro pemakomo kupfuura pamapani, kunyanya apo nzizi huru dzinoberekwa. Kana ukaramba uchikwira, mwando nemvura zvinoshanduka kuita sinou uye pakupedzisira chando.

Miti yemugomo inotsamira zvakanyanya pamamiriro ekunze uye nenzvimbo yegomo. Asi zvinowanzoitika zvishoma nezvishoma nenzira yakadzama paunenge uchikwira kumawere. Naizvozvo, muuriri hwepasi, pedyo nemujinga megomo. mapani akapoteredza kana kuti masango emakomo akapfuma muzvinomera, masango ane miti yakawanda, uye marefu.

Asi paunenge uchikwira, mhando dzinoshingirira dzinotora nzvimbo, dzichitora mukana wenzvimbo dzakachengeterwa mvura uye kunaya kwemvura zhinji. Pamusoro penzvimbo dzine matanda, kushaikwa kweokisijeni kunonzwa uye zvinomera zvinoderedzwa kusvika kumafuro ane makwenzi uye huswa huduku. Somugumisiro, nhongonya dzemakomo dzinenge dzichinyanya kuoma, kunyanya idzo dzakafukidzwa nechando nechando.

Makomo mashanu akakwirira

Makomo mashanu akareba pasi rose ndeaya:

  • Gomo reEverest. Pakukwirira kwemamita 8.846 XNUMX, ndiro gomo refu kupfuura mamwe pasi rose, riri pamusoro pemakomo eHimalaya.
  • K2 makomo. Rimwe remakomo akaoma zvikuru kukwira munyika, pamamita 8611 pamusoro pegungwa. Iri pakati peChina nePakistan.
  • Kachenjunga. Iri pakati peIndia neNepal, pakukwirira kwemamita 8598. Zita rayo rinoshandura se "pfuma shanu pakati pechando."
  • Aconcagua. Riri muArgentine Andes mupurovhinzi yeMendoza, gomo iri rinokwira kusvika pamamita 6.962 uye ndiro rakakwirira kupfuura mamwe muAmerica.
  • Snowy Ojos del Salado. Iro stratovolcano, chikamu cheMakomo eAndes, ari pamuganhu pakati peChile neArgentina. Ndiro gomo repamusoro-soro pasi rose uye kureba kwemamita 6891,3.

Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda nezvekuti makomo akaumbwa sei uye maitiro avo.


Iva wekutanga kutaura

Siya yako yekutaura

Your kero e havazobvumirwi ichibudiswa. Raida minda anozivikanwa ne *

*

*

  1. Inotarisira iyo data: Miguel Ángel Gatón
  2. Chinangwa cheiyo data: Kudzora SPAM, manejimendi manejimendi.
  3. Legitimation: Kubvuma kwako
  4. Kutaurirana kwedata
  5. Dhata yekuchengetedza: Dhatabhesi inobatwa neOccentus Networks (EU)
  6. Kodzero: Panguva ipi neipi iwe unogona kudzora, kupora uye kudzima ruzivo rwako