O le taimi nei o le paneta ua amata ona valea. Ma o lenei taumafanafana o loʻo gaosia ai vevela vevela ma maualuga vevela i le lalolagi atoa. O le faʻamatalaga ma le amataga o nei mea uma e faʻavae i luga o le lalolagi warming faia e le tagata soifua. Leai se mea sili atu ma leai se mea laʻititi na faʻamauina i Antarctica i le tausaga talu ai faʻamaumau se faʻamaumauga o 18.3C. O le vevela na faamauina mo Fepuari 6, 2020, e tusa ai ma le UN World Meteorological Organization.
Mo lenei mafuaʻaga, o le a matou faʻapaʻia lenei tusitusiga e taʻu atu ai ia te oe poʻo a mafuaʻaga ua ala ai ona oʻo le vevela o Antarctica i tulaga faʻasolopito.
Le
Faʻamaumauga o le vevela a le Antarctic
Manatua o le masina o Fepuari i le itulagi i saute o le taumafanafana. Mo lenei mafuaʻaga, o le maualuga o le vevela o le tausaga atoa ua lesitalaina i lenei taimi, lea na iinei le sili malulu masina o le tausaga. E i ai le faʻafitauli i le lalolagi atoa i tua atu o le faʻamaʻi viral na faia e Covid-19, lea ua mafanafana le lalolagi. E leai se tui mo lenei ituaiga faʻamaʻi.
O le mea moni o le tagata soifua ua uma ona amataina se faiga o suiga o le lalolagi e aunoa ma le toe foʻi. Ua uma ona lapataia e faapea a oʻo i le averesi o le vevela o le lalolagi o le a oʻo atu i tulaga le masani ai, o le a leai se toe foi mai mo le leaga aʻafiaga o suiga o le tau. E faʻateleina le faʻateleina o kasa kesi i totonu o tausaga talu ai e ui i taumafaiga ma faʻatautaia na faʻagaoioia e le Maliega i Pale.
O le siakiina o tala faʻamaumau a le Antarctic e fesoasoani ai ia matou e fausia se ata o le tau ma le tau i se tasi o tuaoi mulimuli o le tatou paneta. Ina ia iloa pe aisea Antarctica o se tasi o sili ona vave-mafanafana itulagi o le paneta, tatou tatau ona o atu i le conveyor fusipau.
Conveyor fusi ma foliga
E i ai le telegese thermohaline faʻataʻamilomilo, e le tulia e le matagi, ae o le tufatufaina o le vevela ma timuga i le sami. Lenei ituaiga o taʻamilosaga e taʻua o le conveyor belt. O lona uiga o se vaʻalele vai e faʻataʻamilomilo ai le tele o vai vevela agaʻi i le Pole i Matu, lea a paʻu le vevela ua atili ai ona masima ma mafiafia. Ole faʻateleina ole lapoʻa e mafua ai ona magoto le tino o le vai ma toe faʻataʻamilomilo i latitu maualalo. A latou oʻo atu i le Vasa Pasefika, latou toe faʻamafanafana foʻi ma faʻaititia le paʻu, ma latou toe foʻi atu i luga.
Ia, i le vaega na magoto ai tino o vai ona ua malulu ma mafiafia, e leai se aisa na vaʻaia talu mai le 1998. O le mea lea e mafua ai ona taofi le galue o le fusipaʻu, ma mafua ai ona malulu ifo le vai. O le lelei e mafai e lenei mea ona faʻaaogaina o le, i le faʻaiuga o le seneturi, le United Kingdom, Aialani, Iceland ma le talafatai o Farani ma Nouei (i le faʻaopopo i le matu-sisifo o Sepania) E naʻo le 2 ° C latou te siʻitia i luga, faʻatusatusa i le 4 ° C mataʻutia mo le tele o Europa uma. O se tala fiafia lea mo le itu i matu sisifo o Europa, ae le mo Amerika vevela, aua o le leiloa o le taimi nei o le a faʻateleina ai le vevela o le vai o Atalani i lea itu ma, o se faʻaiuga, o le malosi o afā.
Ua maualuga tele le vevela ole Antarctic
E tatau ona tatou manatuaina o le Antarctica o se konetinetaisa atoa. O se tasi o afi malulu o le paneta atoa. I le siʻitia o le vevela, e iai le faʻatali mai o le liu sua aisa o le aisa ma le siisii o le suasami. E tusa ai ma suiga o le tau, o le vaega o le lalolagi atoa e sili ona mafanafana. I le ogatotonu o Aperila, na faia ai se lipoti mai le World Meteorological Organisation ma faailoa mai o le 2020 o le lona tolu sili ona mafanafana tausaga i le tala faasolopito talu ai o loʻo iai faamaumauga, i tua atu o le 2016 ma le 2019. O le averesi o le vevela i nei tausaga e 1.2 tikeri Celsius i luga atu o le muaʻi alamanuia fesuiaiga tulaga.
I se faʻaopopoga, i lenei sefulu tausaga ua tuanaʻi na faʻamamafa uma faamaumauga uma o le vevela. E tusa ai ma lenei tino ma saienitisi o loʻo latou faʻatinoina, o faʻatasiga o kasa vevela i le ea na faʻaauau pea ona siʻitia i tausaga talu ai nei. Afai o nei vevela vevela o loʻo taofia le vevela, o le a faʻaauau pea ona oso i luga.
O le isi iʻuga o le siʻitia o le vevela i Antarctica o le sami. O se gaioiga na faʻatelevaveina e oʻo lava i nai masina talu ai. Ile fagua ole toe liu suavai ole Greenland ma Antarctic glaciers, ua siitia le maualuga ole sami. Ile taimi lava e tasi, o loʻo iai pea aafiaga o le gataifale ma meaola o le sami acidification ma deoxygenation o vai sami.
I le taimi nei, o se suʻesuʻega na lomia ia Me i le tusi talaaga o le Natura Geoscience, na lapataʻi mai ai o le liusuavai o le aisa i Antarctica, ua faamataʻuina ai le tali atu i suiga o le tau.
Taunuuga
I le Atika, o le tulaga e matua faʻafeagai. O le tele o sami, a o Antarctica e siʻomia e laueleele. Ua ese ai le amio i luma o le tau. E ui ua liusuavai le aisa o le sami opeopea, e tau leai se aoga ile siʻitia ai o le sami. E le o le tulaga lea mo glaciers mauga poʻo Antarctic glaciers.
O faʻamatalaga lata mai i le liusuavai o pou ua faʻaalia ai o loʻo iai se tasi o faʻataʻitaʻiga sili ona tele i Antarctica, e taʻua ole Totten Glacier, lea ua liu suavai ona o le siisii o le vevela o le sami. Ua leiloa le tele o aisa ma o le siitia o le sami o le a sili atu ona maitauina. NASA faasilasila mai e aliali mai ua tatou taunuu i le tulaga o le paʻu polar ua le mafai ona toe suia.
Mo le tele o auala tatou te faʻagaoioia ai ma mo le tele o metotia faʻasaga i suiga o le tau tatou te faia, e matua faigata lava ona taofi le liusuavai o le aisa poloka.
Ou te faamoemoe o lenei faamatalaga oe mafai ona aoao atili e uiga i le Antarctic vevela faamaumauga ma ona uiga.
Ia avea muamua ma faamatalaga