O le tau o se itulagi o se seti o suiga o vaʻai meteorological e gaioi e fausia ai se faʻapitoa tulaga siʻosiʻomaga. E tele tulaga tau lena gaioiga i le taimi e tasi e mafai ai ona faʻatagaina nei uiga i se eria. O fesuiaʻiga o gaioiga e le gata ina maua i le maualuga o le siosiomaga ae e aafia ai foʻi tulaga uma o le maualuga mai luga o le lalolagi. E tatau ona amanaʻia o le tropical tropical o le vaega lea o le ea e maua ai le tau a le lalolagi. I luga atu o lenei teroposeta e leai ni eseesega taua i le va o sone.
I lenei tusitusiga o le a tatou suʻesuʻeina ai uiga ma eseesega o mea o le tau.
Le
Taua o mea tau
E tele tagata e le mautonu meteorology, climatology. A tatou talanoa e uiga i le meteorology tatou te le faʻasino i le mea e lauiloa o le tau. O lona uiga, afai o le aso poʻo taeao e timu, o le a la, matagi malosi, maualuga le vevela, ma isi. I lenei seti o meteorological phenomena e mafai ona tupu i soʻo se taimi o le mea e taʻu o le meteorology. I leisi itu, afai tatou te faʻaauau pea ona faʻamaumauina uma nei meteorological phenomena ma le taua o fesuiaʻiga iinei na mafua ai nei mea tutupu i le aluga o taimi, o le a tatou iʻuga i le tau o se itulagi.
Mo lenei mafuaʻaga, matou faʻamautinoaina o le tau o le aofaʻi o le meteorological fesuiaʻiga e faia i taimi atoa ma i le vanimonimo. O nei fesuiaʻiga uma ma o latou taua o mea ia e maua ai uiga faʻapitoa i se tasi vaega. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le averesi o le vevela o loʻo i ai i se tasi itulagi o le paneta o le a faʻailogaina vaega o lenei tau. E mafai ona faʻavasegaina o mafanafana, feololo pe malulu vaega faʻalagolago i le averesi vevela faʻatauaina. O se tasi o faʻataʻitaʻiga sili ona mataʻina mo le matou eria o le Metitirani. O lenei tau e iloga mai i le maualuga o le vevela i le vaitau o le taumafanafana ma malulu ma malulu malulu. O le uiga o laʻu tala, o nei ituaiga tau o mea totō e faʻalauteleina i masina o le taumalulu a o taumafanafana e magumagu.
E taua le auai i faʻamatalaga o le tau ma auiliili atu le aofaʻi o averesi mai le aofaʻi o suiga e maua ai le tau. O le toega o faʻamatalaga e matua mamao mai le uiga e masani ona le faʻaaogaina e faʻamautu ai lenei averesi aoga. I le toeititi lava o eria uma o loʻo i ai averesi aoga o matagi pulega, vevela, timu, la faʻasolosolo, ma isi.
Tala o le tau
E pei ona matou taʻua muamua, o se faasologa o suiga o le tau e aumaia ai uiga o le tau o se eria. O mea ia o le tau e faʻapea: maualuga ma latitude, laueleele faʻaosofia, vai, galu o le sami, vevela, timu, sūsū, ea fetaulaʻi, puao, matagi ma le susulu mai o le la. Pei ona e iloa atu, e tele mea tau ile tau ma latou tau e mafai ona suia faifai pea. O nei mea taua uma e faʻalavelave i se tasi auala poʻo seisi.
Mo se faʻataʻitaʻiga, e le tutusa le aofaʻi o le susulu mai o le la e mafai ona lavea ai laina o le teropika pei o le aofaʻi o le la e oʻo atu i pou. O le manaʻoga o ave o le la o le a le mea e faʻamautinoa ai le aofaʻi o le la e oʻo mai. Faʻavae i luga o lenei, o lona uiga o le vevela faʻatulagaina ua faʻamautuina. Ole mafuaʻaga lea e i ai le pou i le averesi o le vevela maualalo ifo nai lo le eria o teropika.
O le malosi e faʻatupuina ai luga o le lalolagi le vevela o le siosiomaga e le tutusa i le atoa eria o le paneta. E mafai ona fai mai o le maualuga ma latitude aafia tele. O le a tatou auʻiliʻili tulaga eseese o le tau ma faʻafefea ona aʻafia ona uiga.
Le maualuga ma le latitu
Faʻamoemoe i le maualuga o loʻo tatou i ai ma le latitude e tatau ona tatou iloa o le vevela o le a eseese e ese mai isi suiga o le tau. Mo mita 100 uma matou te aʻeaʻe i le maualuga, o le vevela e paʻu i le 3 tikeri Celsius. Faatasi ai ma lenei siitia o le maualuga tatou vaʻaia foi o le siosiomaga mamafa faia faʻapea foi ma le vevela. O nei suiga e lua, pei o le vevela ma le ea, faʻamalosia ai tulaga o le siosiomaga i seisi ituaiga atinae o le olaga.
Mo se faʻataʻitaʻiga, e i ai le tele aofaʻi o flora ma fauna ua atiaʻe ma fetuʻunaʻi i lenei ituaiga o maualuga. I nei nofoaga o loʻo i ai le leai o ni meaʻai, laʻau laiti, faʻateleina o matagi, ma isi. O aiaiga ia e le fesoasoani tele i le atinaʻeina o meaola eseese.
temperatura
Ole vevela e sili ona taua ile lalolagi atoa. O le tasi e tele lava tuutuuga le atinaeina o le olaga. O le vevela e tatau ona i ai se tau o loʻo i se tulaga talafeagai ina ia mafai ona atiaʻe le ola ma ituaiga mafai ona nofoia le teritori. I le vevela fesuiaiga lu aafia ai ao, matagi, timu, faʻalavelave ole ea, le aofaʻi o le susulu mai o le la e oʻo atu i luga, Ma isi
O lona uiga o le tasi fesuiaʻiga ea fesuiaʻiga e leai se matua taua, ae o le a aʻafia i isi tau faʻalavelave.
Faasologa
O loʻo faʻapipiʻiina le faʻasologa o faʻaputuga ole vai i se nofoaga ma le tausiga ole sologa lelei ole siʻosiʻomaga. Faʻafetai ile timu, e mafai ona ola lauusiusi faʻatasi ai ma le vaega o totoe o meaʻai. Faʻasologa faia nofoaga faʻalagolago i le vevela, o le aofaʻi o la la, le cloudiness, ea siosiomaga, ma isi E pei ona tatou vaʻaia, e leai se tau o mea e le faʻatonutonuina e seisi.
Totogi
O le susū o le aofaʻi o ausa o loʻo i totonu i le ea. E fuafuaina e le timuga pulega o se eria, le vevela, le matagi, faʻatasi ai ma isi. O le tele o timuga o le eria ma le itiiti ifo o le matagi, o le tele o le ausa vai e mafai e le ea ona taofia.
Uunaiga o le ea
O le malosiʻaga o loʻo faʻatiʻetiʻe mai e le ea ia i tatou ma le lalolagi atoa. Ua faʻamatalaina o le mea na manatu le ea. E pei ona matou taʻua muamua, a o e alu aʻe i le maualuga, o le siosiomaga fetaomi e itiiti ma itiiti ifo.
Tau ile tau: puao, faʻasolo ole la
I mea tatou te o ai i nei mea taua e tolu talu ai o mea na e sili ona fesuiaʻi tele i luga o le fogaʻeleʻele o le lalolagi. O le aofaʻi o ao i le vevela i soʻo se taimi o se elemeni o le tau e aafia i timuga, o le aofaʻi o le la e oʻo atu i luga ma le susū o le siosiomaga.
O le matagi o le minoi o le ea ma fuafua ai ni fesuiaiga o le tau e pei o le siosiomaga susu, suiga i le ea fetaomi ma fesoasoani i le susunuina o le vai. O le faʻasuina o le vai o se tasi o elemene autu o le taʻamilosaga vai.
O le susulu o le la o se tasi o suiga e mafai ona suia le tele mai le tasi itu i le isi. O le tasi na te tuʻuina atu i luga o le lauʻeleʻele ma le ea ma ao e masani ona taofia e kasa vevela.
Ou te faʻamoemoe o lenei faʻamatalaga e mafai ona e aʻoaʻo atili ai e uiga i mea tau ma faʻafefea ona latou faʻatinoina.