O le Atelani Atelani, o se "fui'u fe'avea'i" tele o le sami e ave ai le vai mafanafana mai le teropika i le Atelani i Matu, o loʻo faʻagesegese i lalo ma i luga o le lata o le paʻu, lea o le a suia ai le vevela i Europa. Ua lapataia e saienitisi lenei mea mo le tele o tausaga. O suʻesuʻega talu ai nei ua le gata ina faʻamaonia ai le leiloa o le malosi i lenei taimi, ae o loʻo valoia ai foi se taofi faʻafuaseʻi i le lumanaʻi mamao. O le lokaina o le a iai ni aʻafiaga i Europa atoa, ma mafua ai se lamala faaumiumi ma tosoina ai le tele o le konetineta i se taumalulu malulu tumau. Ua talanoa saienitisi pa'u le vaitafe fagaloa ose taunuuga le lelei mo le siosiomaga o le lalolagi.
O le mea lea, o le a matou tuʻuina atu lenei tusiga e taʻu atu ia te oe mea uma e tatau ona e iloa e uiga i le paʻu o le Fagaloa.
Le
Ata Atelani
Na taʻua e se fomaʻi o le atmospheric mai le Complutense University of Madrid: “O le taimi lava e tupu ai lenei mea, o le a taofia le feʻaveaʻi o vai vevela i le itu i Matu o Atelani. o le a avea ma vai malulu ma o le ai ai se aafiaga i le tau o le itulagi. E tusa ai ma le suʻesuʻega, lomia i totonu o le tusi talaaga Natura, o le amio a lenei vai "fetufaʻailoga feʻaveaʻi" - ua taʻua o le Atlantic Meridional Overturning Circulation -AMOC-ua lava faʻailoga o loʻo i luga o le pito o se "faʻalavelave faʻafuaseʻi".
O le thermohaline circulation (THC) o se tasi lea o vaega sili ona taua o le tafega o le sami i luga o le lalolagi atoa. O le mea moni, o se tasi lea o fa'amoemoega o le tau o le lalolagi ona o lona sao taua i le vevela o le lalolagi. O le AMOC, o loʻo i totonu o lenei fusi faʻafefe, faatonutonu le vevela i le South Atlantic. "Faʻafetai i ai, Madrid e sili atu le mafanafana o le tau nai lo Niu Ioka, e ui lava o loʻo i ai i se latitude tutusa", o le tala lea a le fomaʻi o le ea.
O lona fa'agaioiga o lo'o fa'aalia i le vai mafanafana ma le masima lea e sopoia ai le Vasa Atelani i luga, ae o le isi o lo'o tafe atu ai vai malulu ma loloto agai i saute, lea o le a avea ma vaega o le thermohaline taamilosaga.
Peita’i, o le afi o lo’o fa’aosoina ai lenei au Atelani ua leai se ausa i le sefulu tausaga talu ai, ma o suiga o le tau lava ia e manatu o le mafua’aga lea. "E le o manino, ae o le tele o aʻoaʻoga o loʻo faʻasino i le liusuavai o Greenland o le mafuaʻaga autu o lenei faʻagesegese," o le tala lea a González, auā o le aisa i vaega mālūlū o Europa e mafai ai ona galue le galu o le Atalani.
E fetaui lea ma le fa'atuputeleina o le vai i luga o le fogaeleele e mafua mai i le fa'alolotoina o suiga o le tau, ma fa'alatalata atili ai le faiga ina ia malepe atoa.
Su'esu'ega ile pa'u ole Fagaloa
O le suʻesuʻega e leʻi faʻamaoti mai pe o afea e mafai ai ona tupu le mea mataʻutia, ae e le faʻamaonia ai o le a tupu i le tele o tausaga a sau, atonu e oo lava i le faaiuga o le seneturi. "O lenei mea o le a iai ni faʻalavelave mataʻutia i Europa ma le lalolagi atoa," ona o le a faʻafuaseʻi ona "suia atoatoa le tau," o le faaiuga lea a le au suʻesuʻe.
O le mea moni, o lenei tulaga faʻapitoa e taʻua o se "tulaga o le tau," o lona uiga o le taimi lava e tupu ai, o le a le toe tutusa le tau o le itulagi.
I'uga o le pa'u o le Fagaloa
O le lisi na tu'ufa'atasia e le Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) o lo'o i ai vaega e iva o le tau e matua'i a'afia pe i'u ai ina fa'aletonu. O elemene e iva o le aisa o le sami Arctic, le aisa Greenland, le vaomatua boreal, permafrost, le faiga o lo'o iai nei Atalani, le vaomatua o Amazon, amu vai mafanafana, ma le aisa i Saute i le Anetatika i Sisifo ma Asia i Sasae. O nei faʻailoga uma e fesoʻotaʻi, o le mea la e aʻafia ai le tasi tagata e aʻafia ai le isi.
“O lenei tulaga atonu e sili atu le leaga nai lo le mafanafana, ona o ona aafiaga e faasolosolo malie lava, ae ui i lea o se suiga taua lea o le a iai pea ni aafiaga e leʻi mafaufauina,” o lana faʻamalosi mai lea. O a'afiaga e ono iai e aofia ai le fa'aitiitia o timuga, sili atu le mafiafia o le kiona i le tele o vaega o Europa, fa'afitauli tau fa'ato'aga po'o le maualuga atu o le ono tutupu mai e pei o afā malolosi.
O le mea e tupu, e pei ona lapataia e González Alemán, e ui lava o nei aafiaga e foliga mai e tetee atu i suiga o le tau ma i se tulaga e faapaleni ai, atonu e le o le tulaga lea.
"I nisi o nofoaga e mafai ona faapaleni ai mea taua e lua, i isi e mafai ona faʻaitiitia ai aʻafiaga o suiga o le tau ma i isi e mafai ona faʻaleleia ai aʻafiaga o suiga o le tau," o le faʻamalosi lea a le au suʻesuʻe, o loʻo faʻamamafaina e na o le pau lava le taunuuga o sea paʻu o le o le lumanaʻi e “sili atu ona lavelave”. “Matou te le iloa uma a’afiaga e ono o’o i ai, ma e ono tutupu mai ai fo’i ni mea e le’i fa’amoemoeina,” o lana tala lea.
aafiaga tuusao i luga o le Atalani
O su'esu'ega o lo'o fa'aalia ai o lo'o tatou aga'i atu i se tulaga mata'utia i tua atu e mafai ai ona pa'u le toto. O lenei galuega o loʻo faʻaalia ai le tele o mea e faʻateleina ai le aafiaga tuusaʻo o le mafanafana o le Atelani i lona taamilosaga.
O ia mea e aofia ai le tafe mai o vai magalo mai le liusuavai o le aisa i Greenland, liusuavai aisa o le sami, fa'ateleina o timuga ma vai vaitafe. O le vai fou e faʻaitiitia ai le faʻafefe o le vai i North Atlantic e goto loloto mai luga, o se tasi o mafuaʻaga o le vevesi.
O le Atlantic Meridional Circulation ose au vasa taua tele e fa'atonutonu ai le tau o le lalolagi aua e ave ai le vai mafanafana mai luga o latitu maualuluga, fa'amafanafanaina le ea, goto, ma toe fo'i atu i le ekueta. Mo se faʻataʻitaʻiga, e nafa ma Sepania, lea e fiafia ose tau e sili atu le mālū pe a fa'atusatusa i isi vaega o le paneta i lo tatou lava latitu.
Afai e mafanafana le Arctic, o le a malulu Europa aua a oʻo atu le tele o vai malulu ma itiiti le masima i totonu o le Atalani, e motusia ai le tafe o vai mafanafana mai Amerika Tutotonu i Europa, lea o le a mafua ai ona pa'ū le vevela o le lalolagi i Europa i Sisifo, ma o le a siitia le vevela i se tulaga tutusa ma le mea na faamaumauina i Amerika i Matu i le latitu lava e tasi.
Ou te faʻamoemoe o lenei faʻamatalaga e mafai ona e aʻoaʻoina atili e uiga i aʻafiaga o le paʻu o le Gulf Stream.
Ia avea muamua ma faamatalaga