O le paneta o le tau e mafai ona faʻavasegaina i auala 'eseʻese e tusa ai ma nisi fesuiaʻiga ma faʻavae. E manaʻomia le mafai ona faʻavasega le tau e faʻatuina ai se faʻatonuga i le tufatufaina o vaega o le tele o ituaiga o manu ma laʻau, mamanu faʻataʻitaʻiga, faʻavaeina o 'aʻai, vaʻai tau, ma isi. O se tasi o na mea o le Köppen faʻavasegaga o le tau. O se faʻavae e faʻavae i luga o le mea moni o le natura vao o loʻo i ai se fesoʻotaʻiga manino ma le tau, o lea o faʻatapulaʻaina i le va o le tasi tau ma le isi ua faʻamautuina e amanaʻia le tufatufaina o vao i le nofoaga faʻapitoa.
I lenei tusitusiga o le a matou taʻuina atu ai ia te oe le mea o le Köppen faʻavasegaga o le tau faʻavae i luga ma poʻo a ona autu uiga.
Le
Aotelega uiga
O le Köppen tau faʻavasegaina e faʻavae luga o le faʻavaeina o se tau faʻavae i luga o le eria o le tufatufaina o nisi ituaiga. Parakalafa ia mafai fuafuaina le tau o se eria e masani lava o le averesi faaletausaga ma masina masina ma timuga. O le vaitau o timuga e masani foʻi ona amanaʻia. I lenei tulaga, o se mea ese.
E vaevaeina le tau o le lalolagi i vaega autu e lima: tropical, gogolo, agamalu, konetineta, ma polar, faʻailoa mai e uluaʻi mataitusi tetele. Taʻitasi kulupu o se kulupu ma o kulupu taʻitasi o se ituaiga o tau.
O le Köppen faʻavasegaga o le tau na muamua faia e le Siamani climatologist Wladimir Köppen i le 1884, ma mulimuli ane toe teuteuina e ia lava ma Rudolf Geiger, faʻamatalaina ituaiga taʻitasi o le tau ma le faʻasologa o mataʻitusi, e masani ona tolu, e faʻailoa mai ai le amio o le vevela ma timuga. O se tasi o faʻavasegaga faʻavasegaina o le tau ona o lona lautele ma le faigofie.
Köppen faʻavasegaga o le tau: ituaiga o tau
Seʻi tatou vaai poʻo a auiliiliga o taualumaga e fuafua ai tau o vaega o le tau, ituaiga ma vaega laiti. O le tau o le tau e vaevaeina i isi ma maua ai le fesoʻotaiga o laʻau ma itulagi e maua ai.
Vaega A: tau vevela
I lenei ituaiga o tau, leai se masina o le tausaga ei ai averesi vevela i lalo 18 tikeri. O timuga faʻaletausaga e maualuga atu nai lo le tau faʻaalu. E faʻatatau ile tau o loʻo i ai i vaomatua vevela. I totonu o vaega A o tau o loʻo i ai ni tatou vaevaega. O mea nei:
- Equatorial: I lenei tau, leai se masina ei ai se timu lalo o 60mm. O se tau vevela ma itagia i le tausaga atoa e leai ni vaitau. E faia i Ecuador oo atu i le 10 tikeri latitu ma o le tau o le popolevao vaomatua.
- Mononone: naʻo le tasi le masina e i lalo o le 60mm ma afai o le toe faʻafouina o le sili ona mago masina e maualuga atu nai lo le metotia [100- (Tausaga faʻafanua / 25)]. O se tau mafanafana i le tausaga atoa ma sina vaitaimi mugala sosoo ai ma le susū ma timuga mamafa. E masani ona tupu i Sisifo o Aferika ma sautesasae o Asia. O le tau o le Monsoon vaomatua.
- Ie moega: e i ai le masina i lalo o le 60 mm ma afai o le tau faʻataʻitaʻina o le sili ona matūtū masina e laʻititi atu nai lo le faʻavae [100- (Tausaga Faʻataʻele / 25)] O se tau mafanafana i le tausaga atoa ma i ai le vaitau matutu. E aliali mai a o tatou o ese mai Ecuador. O le tau e maua i Cuba, tele eria o Pasila, ma tele o Initia. E masani a le savannah.
Vaega B: tau matutu
Faʻaletausaga timuga e laʻititi nai lo ono faʻatulagaina evapotranspiration. O latou o le tau o le mutia ma toafa.
Ina ia iloa pe o le tau e matutu, matou te mauaina se faʻavasegaga faitotoʻa i mm. Ina ia fuafua le faitotoʻa, matou te faʻateleina le averesi o le vevela i le 20, ona faʻaopopo lea pe a paʻu le 70% pe sili atu foʻi i le semesa pe a o le la e 280. Le maualuga (mai ia Aperila ia Setema i le itulagi i matu, Oketopa ia Mati i le itulagi i saute), poʻo le 140 taimi (pe a fai o le faʻavaivai i lena vaitaimi e i le va o le 30% ma le 70% o le aofaʻi o timuga), poʻo le 0 taimi (pe a fai o le vaitau i le va o 30% ma 70%) o le aofaʻi o timuga.
Afai o le aofaʻi faʻaletausaga o timuga o loʻo i luga atu o lenei faitotoʻa, e le o le tau B. Seʻi o tatou vaʻai pe o le a le tau matutu:
- Laʻasaga mafanafana: e malulu le tau malulu ma mafanafana le taumafanafana. E tau toulu ifo le timu ma e faatali foi ona vao masani. E masani lava ona tupu i totonu o tropics ma subtropics i luga o le pito o subtropical Desert.
- Steppe malulu: i lenei tau ma malulu e malulu pe malulu foi. E mafai foi ona tatou maua taumafanafana mafanafana pe faʻafilemu ma laiti timuga ma Esteban o ni vao masani. E masani ona maua i latitu feololo ma mamao mai le sami.
- Toafa vevela: E mālūlū le tau malulu e ui lava i totonu o le laueleele e mafai ona latalata atu i le vevela i le po. O taumafanafana e vevela pe vevela foi. I nisi eria ma lenei tau, vevela i le taumafanafana e matua maualuga lava, ma o le maualuga i luga o le paneta ua faamauina. E laitiiti lava le faapepepepe. E masani ona tupu i le subtropical fringes o itu uma e lua.
- Toafa malulu: i lenei tau ma taumalulu e malulu ma maumafanafana e malu pe mafanafana foi. O le timu e utiuti lava ma o le vao lava ia o le toafa, o nisi taimi e leai foi. E i ai latitude feololo.
Köppen faʻavasegaina o le tau: kulupu C
I totonu o le vaega C o loʻo iai a tatou tau faʻalelei. O le averesi o le vevela o le masina malulu e i le va o -3 inC (i ni faʻavasegaga 0ºC) ma le 18ºC, ma o le masina sili ona mafanafana e sili atu i le 10ºC. O vaomatua agamalu e maua i nei tau.
- Gataifale faʻafuaseʻi o le sami: e i ai malulu pe malulu o latou tau malulu ma mafanafana taumafanafana. O timuga foi e tufatufaina ile tausaga atoa. E i ai le natura vao o vao faigata.
- Vaʻaia o le sami: E tu matilatila mo malulu malulu ma aunoa ma se moni taumafanafana. E iai timuga ile tausaga atoa ma e iai foʻi nofoaga e iai matagi malolosi e tau le mafai ona faʻatuputeleina vao.
- MetitiraniE i ai o latou taumalulu malulu ma vevela, ma vevela vevela. Tele o timu e toulu i le taumalulu pe i vaitau ogatotonu. O le vao Metitirani o le natura vao.
Ou te faʻamoemoe o lenei faʻamatalaga e mafai ona e aʻoaʻo atili ai e uiga i le faʻavasegaina o le tau Köppen ma ona uiga.