nnukwu oghere ojii

Oji ojii bụ otu n'ime ihe omimi kachasị dị na mbara igwe, nke a kacha mụọ bụ kpakpando na nnukwu oghere ojii. Ka ụdị kpakpando wee pụta, kpakpando ga-ebu ụzọ nwụọ na mberede. N'aka nke ọzọ, anyị ka jighị n'aka banyere ebe nnukwu oghere ojii dị n'ọtụtụ ụyọkọ kpakpando si malite. N'ebe dị iche iche, etiti oghere ojii, bụ ebe oge na ohere na-akwụsị.

N'isiokwu a, anyị ga-agwa gị ihe nnukwu oghere ojii bụ, mmalite na njirimara ha.

Kedu ihe bụ nnukwu oghere ojii

Oghere ojii bụ mpaghara njedebe nke oge ohere ebe ike ndọda siri ike nke na ọ dịghị ihe ọ bụla, gụnyere ìhè, nwere ike ịgbanarị. Enweghị ike ịhụ oghere ojii n'onwe ha, ma enwere ike ịchọpụta ihe gbara ha gburugburu. Nke a ka a na-akpọ disk accretion. A na-emepụta ya site na ihe na-adọrọ mmasị na etiti oghere ojii.

General njirimara

Nke a bụ ụfọdụ atụmatụ nke oghere ojii na nnukwu oghere ojii:

• Oji ojii na-etolite mgbe kpakpando nwụrụ. Banyere ihe ndị dị oke egwu, amachaghị mmalite ha, mana ekwenyere na ha nwere njikọ chiri anya na ọmụmụ nke Milky Way.
• N'ihi ike ndọda ndọda ya, ọ dịghị ihe nwere ike ịgbanarị, ọbụnadị ìhè. Agbanyeghị, ọ bụrụ na ịnọ n'ebe dị anya, ọ nweghị ihe ga-eme.
• Ha buru oke ibu, nwere kpakpando ọtụtụ iri karịa nke anyị.
• Ha enweghị elu siri ike ma ọ bụ nke siri ike. Dịka ọmụmaatụ, ihe omume ahụ abụghị ihe e nwere ike ikwu na ọ ga-amalite ebe a ma kwụsị ebe ahụ, ọ bụ oke a na-adịghị ahụ anya, ma ozugbo ọ dịghị nlọghachi azụ.
• Oghere ojii na-eto site na ọnyà dị ka gas na uzuzu sitere na kpakpando dị nso, na ọbụna site na ijikọta oghere ojii ndị ọzọ.
• N'ihi mmetụta quantum ha na-ebupụta, A na-akpọ ya Hawking radieshon.
• Maka ịdị ebube ha niile, oghere ojii dị mfe, naanị anyị maara oke ha, ume angular na ụgwọ ha.
• Ha nwere otu ihe dị n'etiti ha, nke bụ ebe ihe niile na-agwụ. Ọgwụgwụ nke oghere na oge bụ ntụpọ juru n'ọnụ.
• A kwenyere na ụyọkọ kpakpando ọ bụla nwere oghere ojii na etiti ya. Agbanyeghị, a ka chọkwuru nyocha.
• Mgbe oghere ojii abụọ jikọtara, ha na-ebute ọgba aghara n'oge oghere a na-akpọ ebili mmiri ndọda. O nwedịrị ike ịbụ ebe n'etiti oghere ojii na kpakpando neutron.
• Nnukwu oghere ojii nwere ike imepụta nnukwu jet nke supermatter
• Okpomọkụ, dị ka ụzarị X-ray, ụzarị gamma, na ebili mmiri redio, nke na-eme njem n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọsọ ọkụ. ha na-agbatị ọtụtụ narị puku afọ ọkụ site na okporo osisi nke oghere ojii.
• A pụghị ịhụ oghere ojii n'ụzọ doro anya, ma ka ha na-amịpụta ihe sitere n'ihe ndị dị nso dị ka stardust, kpakpando, na ụyọkọ kpakpando, a na-ahụ ha ka diski acretion na-etolite gburugburu ha.

Olee otú nnukwu oghere ojii na-etolite

Iji nweta ntakịrị echiche banyere otú e si emepụta oghere ojii, anyị nwere ike iche na anyị na-agbakọ ihe ike iji mee ka njupụta ya dịkwuo elu, Otú ọ dị, n'ihi electromagnetic na nuklia agha, ihe ga-amalite iguzogide.

Maka anyị, iwebata ya n'ime obere obere olu dị oke oke iji mepụta oghere ojii ga-achọ ike dị ukwuu, ma ọ bụ implosion, dị ka supernova. A supernova na-eme mgbe nnukwu kpakpando nwụrụ, na-ewepụta ike dị ukwuu na mgbawa, ma daa ka ọ ghọọ oghere ojii.

Ụdị oghere ojii ndị a kacha mụọ bụ oghere ojii na nnukwu oghere ojii. Oghere ojii nke stellar bụ ihe fọdụrụ n'oyi nke nnukwu kpakpando (ugboro 10 ruo 15 buru ibu karịa anyanwụ anyị) nke batara na njedebe ikpeazụ nke ndụ ha. Oghere ojii ndị a gbasasịa n'ụyọkọ kpakpando anyị na mbara igwe anyị niile.

Ọtụtụ kpakpando n'ọkwa ikpeazụ ha na-emecha ghọọ dwarfs ọcha ma ọ bụ kpakpando neutron. Otú ọ dị, kpakpando ndị a nwere ike ghara ịdị n'otu nke na ha na-emepụta mgbawa a na-akpọ supernovae. N'oge a, kpakpando enweghị ike zuru oke iji nagide ndọda ndọda, ya mere kpakpando na-amalite ịdalata ruo mgbe ọ ga-etolite oghere ojii.

Nke a bụ usoro kpakpando ọnụọgụ abụọ dị n'akụkụ nnukwu kpakpando na-esote oghere ojii, nke ọ na-esi na ya nweta ume. Ha abụọ bụ akụkụ nke usoro kpakpando ọnụọgụ abụọ, ebe Kpakpando mbụ na-aghọ oghere ojii mgbe o nwesịrị nnukwu mgbawa a na-akpọ supernova. Nke abụọ na-etinye obi gị dum, ihe ya na-eme ka diski acretion, ọ na-ewepụtakwa ebili mmiri redio ma ọ bụ X-ray.

Nnukwu oghere ojii bụ nnukwu anụ ọhịa dị n'etiti ọtụtụ ụyọkọ kpakpando, gụnyere Milky Way nke anyị. Ha nwere ọtụtụ nde mmadụ ma ọ bụ ijeri anyanwụ ma gbasaa ruo usoro mbara igwe.

Nnukwu oghere ojii na-arụ ọrụ dị mkpa na mmalite nke ụyọkọ kpakpando. A chọpụtala na ọtụtụ (ma ọ bụghị ha niile) ụyọkọ kpakpando nwere nnukwu oghere ojii n'etiti ha. Mmalite nke nnukwu oghere ojii bụ mpaghara nyocha nwere nnukwu ikike taa. A ka nwere ọtụtụ ihe ị ga-achọpụta.

Ọdịdị na akụkụ nke nnukwu oghere ojii

Otu oghere ojii nwere usoro ndị a:

• Ịdị n'otu: Ọ bụ isi ihe dị n'etiti oghere ojii nke njupụta na-enweghị ngwụcha, ebe okwu na-agwụ, ebe iwu nke physics na-adịghịzi enwe ezi uche, na ebe oge na ohere na-akwụsị.
• nsonso omume: Ọ bụ isi ihe na-enweghị nlọghachi, singularity gburugburu oghere ojii, ọ bụkwa nha nke radius Schwarzschild. Ọsọ mgbapụ ebe a hà nhata ọsọ nke ọkụ, yabụ okwu (ahụhụ na radieshon) ịgafe oke ihe omume agaghị enwe ike ịgbanarị, ọbụlagodi ọkụ. Nke a bụ njem otu ụzọ.
• diski ike: ọ na-etolite n'akụkụ oghere ojii ka ọ na-ewepụta ihe sitere n'ihe dị nso, dị ka kpakpando. Disk ahụ, bụ́ nke gas na-ekpo ọkụ nke ukwuu na ihe uzuzu mere, na-agbakwa ọsọ ọsọ, na-emepụta radieshon dị ka X-ray na ebili mmiri redio. Oji ojii ga-enweta nri ya site na diski a.
• Ergosphere: Ọ bụ mpaghara dị n'akụkụ oghere ojii na-agbagharị agbagharị, dị anya site na mbara igwe ihe omume. N'ebe a, ohere na oge na-abanye n'ime vortex nke gbara oghere ojii ahụ gburugburu. Ihe nwere ike ịbanye ma hapụ ergosphere (ọ bụrụ na ọ na-akwado ike mmiri).
• jet relativistic: bụ nnukwu mbara nke ihe na-ekpo ọkụ nke ukwuu na-eme njem na nso ọsọ nke ìhè, bụ isi X-ray na ebili mmiri redio, nke na-emepụta ụgbọ elu dị nso na okporo osisi nke oghere ojii ka ọ na-eri nri ihe ahụ.

Enwere m olileanya na site na ozi a, ị ga-amụtakwu banyere ihe nnukwu oghere ojii bụ na njirimara ha.