Gini bu Osimiri?

Geology nke teren na-akpụ ihe karịrị nde afọ na ụwa anyị. Ihe kpatara nsogbu, ala ọma jijiji, mbuze ikuku na-aga n'ihu, ebili mmiri siri ike, ịdọrọ, sedimentation, wdg. Ha bu usoro ihe omumu nke na-ebute udiri ala nke anyi na-ahuta n'ihi ya taa. Pesdị dị ka bays, ugwu na okpu.

O doro anya na ị hụla oghere ma chee echiche banyere otu esi esi kpụọ ya. Chọrọ ịma ihe olulu bụ na usoro ya si guzobe?

Nkọwa

Osimiri bu ihe njiri mara obodo nke nwere oke osimiri buru ibu ma obu oke osimiri webatara n’ala. Ọ dị n’etiti isi abụọ ma ọ bụ peninsulas abụọ. Osimiri ahụ na-adịkarị omimi ma ha dị oke mkpa akụ na ụba ebe ọ bụ na, n'ihi ọnọdụ ha na ọdịdị ala ha, ha na-eje ozi iji kpuchitere ụsọ oké osimiri site na nnukwu ebili mmiri. Nke a na-akwado iwu nke ọdụ ụgbọ mmiri na nnabata iji mee ka akụ na ụba ụsọ osimiri.

Okwu a na-ekwu na gulf na bays ma obu inlets, agbanyeghi, ha abughi otu.

Nkọwa nke mmiri na mkpuchi

Otu n'ọnụ mmiri bụ ụzọ mmiri si n'oké osimiri ma ọ bụ ọdọ ọ fọrọ nke nta ka ala gbaa ya gburugburu, N'adịghị ka Ọwara Oké Osimiri, ma e wezụga otu n'ime nsọtụ ya. A malitere bays kemgbe ọtụtụ afọ site na mbuze dị n'ụsọ oké osimiri ma ndị geograp na-ewere ya dị ka concavity nke dị n'ụsọ oké osimiri. Mmiri na-aga n'ihu na-akụda ụsọ oké osimiri ma na-akpụzi ya ruo ọtụtụ afọ iji mepụta ụdị morphology a.

Nwere ike ịsị na n'ọnụ mmiri ahụ bụ akụkụ nke ala peninshula. Ọ bụ ezie na peninsula ahụ bụ otu ala gbara mmiri gburugburu, ma e wezụga otu nsọtụ, mmiri bụ ala mmiri nke ala gbara gburugburu, belụsọ otu nsọtụ.

Mmadu na-erite uru nke okpu, dika gulfs maka iwu ọdụ ụgbọ mmiri maka mmụba nke akụ na ụba nke mpaghara.

N'aka nke ọzọ, na ọdịdị ala a na-akọwa cove dị ka akụkụ ala dị n'ụsọ oké osimiri nke mmiri mmiri na-agbanye nke na-eme ka ọdịdị okirikiri na-ejikwa ọnụ dị warara na-echekwa ya, nke a na-ejikarị nkume mee.

Esemokwu dị n'etiti gulf, bay na cove

Dika okwu ndia na adi nkari, geography ala eweputawo ihe di iche netiti ha. Osimiri, onu mmiri, na uzo mmiri, n’agbanyeghi na ha nwere otu udi ahu, kewaa ihe di iche na oke na omimi. N'ihi nke a, sọsọ mmiri bụ nke mbụ nwere nnukwu na omimi, ndị na-esochi ya, na-adịkarị obere ma na-emighị emi ma na-ejedebe inlet.

Oghere ndị ahụ ka hapụrụ maka ebe ikpeazụ, ebe ọ bụ na ọ dị obere ma na-emighị emiKama ịbụ ndị akụkụ osimiri ahụ gbanwere, ha na-agbanwe ha site n'oké nkume ndị na-asọ n'oké osimiri ahụ.

Ihe ihe geomorphologies ato a nwere n’otu bu na ha bu n’obi iji wuo uzo mmiri ka mma onodu ebe ahu. Enwere ike ịmebe ọdụ ụgbọ mmiri dị mfe karị, ebe ọ bụ na mmiri adịghị ike ma usoro ndị a na-echebe ha pụọ ​​na ịrị elu nke ebili mmiri.

Na mgbakwunye, mma ha nyere maka ala, bụ isi ihe dị mkpa maka akụ na ụba ụwa, Ọ bụghị naanị n'ihi iwu nke ọdụ ụgbọ mmiri, kamakwa a ga-abụ ebe a na-agbanwe ngwa ahịa n'ọtụtụ buru ibu, ma nke na-esite n'otu mba, yana nke na-apụ, ha na-achọkarị ebe ndị njem nleta. , wdg.

Inlet, ebe ha pere mpe ma di omimi, adighi eji ya rụọ ebe ọdụ ụgbọ mmiri, ọ bụ ezie na a na-ewu obere ọdụ mgbe ụfọdụ, a na-eji ha eme ihe dị ka osimiri, n'ihi eziokwu ahụ bụ na nkume ndị ahụ na-ekpuchi mmiri ma ghara ikwe ka o nwee ebili mmiri ma ọ bụ ebili mmiri siri ike.

Gulfs a kacha mara amara n'ụwa

Ozugbo ị mụtara nkọwa nke olulu na ihe dị iche na bays na inlets, oge eruola ka ị chọpụta ihe kacha mkpa na nke a maara nke ọma n'ụwa. Enwere ọtụtụ gulfs na mbara ala, mana nke kachasị mkpa n'ọtụtụ buru ibu bụ Gulf of Mexico, Gulf of Alaska na Gulf of St. Lawrence.

Gulf nke mexico

Ọwara Oké Osimiri Mexico dị n’etiti ụsọ oké osimiri Mexico (na steeti Tamaulipas, Veracruz, Tabasco, Campeche na Yucatán), ụsọ oké osimiri United States (na steeti Florida, Alabama, Mississippi, Louisiana na Texas) na n'ụsọ oké osimiri site n'àgwàetiti Cuba (n'akụkụ ọwụwa anyanwụ nke ọwara mmiri, na ntinye ya ruo Oke Osimiri Atlantic).

Gulf nke alaska

Ọwara Alaska gụnyere oke mmiri gbara okirikiri nke Oke Osimiri Pasifik n'akụkụ ụsọ mmiri nke ndịda Alaska, nke ọdịda anyanwụ ya bụ Alaska Peninsula na Kodiak Island, na n'akụkụ ọwụwa anyanwụ nke Alexander Archipelago na Glacier Bay. Ọwara Alaska o buru ibu ma dị omimi ma baa ụba nke na e weere ya oke osimiri.

Otutu mmiri ozuzo nke anakọtara n'oge mmiri ozuzo na Pacific Northwest na-apụta na mmiri a. Ala gbara ụsọ oké osimiri dị njọ ma nwee ọnụ ụzọ miri emi. Maka ndị niile nwere ike ịga lee ya, ị nwere ike ịnụ ụtọ ihu ala oke ọhịa, ugwu na glaciers site na mpaghara mpaghara.

Isi iyi na-asọfe n’osimiri ahụ bụ Alaska. Ọ bụ iyi nke bụ akụkụ nke eriri ebu, ọ na-ekpo ọkụ n'àgwà ma na-aga n'ebe ugwu.

N'ihi ọnọdụ ya guzobere ya na nhazi ala ya, Ọwara Oké Osimiri Alaska na-ebute oké mmiri ozuzo na-aga n'ihu. Ihe omume a na abawanye na oge na ike na mpaghara Arctic Circle, ebe oke ikuku na-eme ka oke mmiri na akpụrụ mmiri ka njọ. Ọtụtụ n'ime oké ifufe ndị a na-aga n'ebe ndịda ma ọ bụ n'ụsọ mmiri nke British Columbia, Washington, na Oregon.

Ọwara nke Saint Lawrence

Osimiri a dị n'akụkụ ọwụwa anyanwụ Canada ma jikọta ya na Atlantic Ocean. Ọ bụ oke mmiri. Osimiri St Lawrence na-amalite na Ọdọ Mmiri Ontario na, site na ọdụ mmiri kachasị ukwuu n'ụwa, na-asọba n'osimiri a.

Site na ozi a ị ga-enwe ike ịmata nke ọma ọdịiche dị n'etiti gulfs, n'ọnụ mmiri na uzo mmiri ma mara gulfs kachasị mkpa n'ụwa.