ụdị teliskop

Nna nke mbara igwe nke oge a na 1609, ọkà mmụta physics nke Italy Galileo Galilei, bụ onye na-ahụ maka igosi na Ụwa na-agba gburugburu anyanwụ, mere ihe na-agbanwe agbanwe akụkọ ihe mere eme nke sayensị ruo mgbe ebighị ebi na otú anyị si ele eluigwe na ala. Ọ mepụtara teliskop. Kemgbe ahụ, dị iche iche ụdị teliskop ka teknụzụ na-aga n'ihu. Anyị na-ahụ telescopes naanị ndị ọkà mmụta sayensị nwere ike iji na telescopes maka ndị nkịtị.

N'ihi nke a, anyị ga-enyefe akụkọ a iji gwa gị banyere ụdị telescopes dị iche iche dị, àgwà ha na ọrụ nke onye ọ bụla n'ime ha nwere.

Gịnị bụ teliskop

Igwe teliskop bụ ngwa anya nke na-enye gị ohere ilele ihe ndị dị anya na ahụ nke eluigwe n'ụzọ zuru ezu karịa ka a na-eji anya gba ọtọ hụ. Ya bụ, ọ bụ ngwá ọrụ nwere ike ọnyà radieshon electromagnetic dị ka ìhè.

Ikike nke teliskop iji hazie ebili mmiri electromagnetic, gụnyere nke a na-ahụ anya, na-eduga anyị imesi ike na n'agbanyeghị echiche izugbe na teliskop na-ebuli nha ihe dị ukwuu site n'usoro lenses, ọ bụghị eziokwu.

N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, kama iji enyo na-ebuwanye ibu na-ebuli ihe oyiyi ahụ elu, teliskop ahụ na-anakọta ìhè (ma ọ bụ ụdị ọzọ nke radieshon electromagnetic) nke na-egosipụta site na ihe ndị dị na mbara igwe anyị chọrọ ịhụ na, mgbe ịhazi ozi ọkụ a, na-emegharị ya n'ime ya. ihe oyiyi. Ha anaghị amụba ihe onyonyo a.

ụdị teliskop

Enwere ihe dị ka ụdị teliskop dị 80 dị iche iche, mana ọdịiche dị n'etiti ọtụtụ n'ime ha dị nnọọ aghụghọ na ọ dabara naanị site n'echiche teknụzụ. Ya mere, anyị achịkọtala ụdị ndị a niile wee kewaa ha n'ime ezinaụlọ bụ isi dabere n'ụdị radieshon electromagnetic ha nwere ike ijikwa yana nhazi ha bụ isi.

ngwa anya teliskop

Mgbe anyị na-eche banyere teliskop, anyị na-eche ihu n'ụzọ bụ isi nke anya teliskop. Ha nwere ike ịhazi akụkụ nke radieshon electromagnetic nke kwekọrọ na ụdịdị a na-ahụ anya, nke Ọ nwere ogologo ebili mmiri n'etiti 780 nm (acha uhie uhie) na 380 nm (violet).

N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ha bụ teliskop na-ewepụta ìhè sitere n'ihe ndị anyị chọrọ ịhụ. Ngwa ndị a nwere ike ịbawanye nha na nchapụta ihe. Dabere n'otú ha si ejide ma na-ahazi ọkụ, a pụrụ ikewa teliskop anya ụzọ atọ bụ isi: ihe na-emegharị emegharị, reflectors, ma ọ bụ enyo catadioptric.

telescopes refracting

Igwe teliskop na-emegharị emegharị bụ teliskop anya nke na-eji lenses mepụta onyonyo. A makwaara dị ka diopters, ha bụ ndị ejiri tupu iwebata teknụzụ dị elu karịa na mmalite narị afọ nke XNUMX, ndị ọkachamara na-enyocha mbara igwe ka na-ejikwa ha.

Ọ bụ ụdị teliskop kacha mara amara. Ọ nwere oghere lenses nke na-ewepụta ìhè ma lekwasị anya n'ihe a na-akpọ ebe a na-ahụ anya, bụ ebe anya anya dị. Ụzarị ọkụ na-atụgharị (gbanwee ntụzịaka na ọsọ) ka ha na-agafe n'usoro oghere oghere a na-akpakọrịta, na-eme ka ụzarị ọkụ si n'ihe ndị dị anya na-agbakọta ruo otu ebe n'ime ụgbọelu focal. Ọ na-enye gị ohere ịhụ ihe ndị buru ibu, na-egbuke egbuke ma dị anya, ma ọ dị oke oke na ọkwa nkà na ụzụ.

Igwefoto onyonyo na-egosipụta

Igwe teliskop na-egosipụta bụ teliskop anya nke na-eji enyo kama enyo anya na-emepụta ihe oyiyi. Isaac Newton mere ya na mbụ na narị afọ nke XNUMX. A na-akpọkwa ndị na-atụgharị uche, ha na-ahụkarị na mbara igwe amateur, ọ bụ ezie na ndị ọkachamara ọkachamara na-eji ụdị dị iche iche a na-akpọ Cassegrain nke dabere n'otu ụkpụrụ ahụ ma nwee nhazi dị mgbagwoju anya.

Otú ọ dị,, ọ dị mkpa na e ji enyo abụọ mee ha. Otu dị na njedebe nke tube ma bụrụ nke na-egosipụta ìhè ahụ, na-eziga ya na enyo a na-akpọ enyo nke abụọ, nke na-emegharị ìhè ahụ na anya anya. Na-edozi nsogbu ụfọdụ na refractors, dị ka ọ bụghị iyi anya anya na-edozi ụfọdụ aberrations chromatic (ọ bụghị dị ka ihe mgbagwoju anya) na-enye gị ohere ịhụ ihe ndị ọzọ dịpụrụ adịpụ, n'agbanyeghị na ha dị ala ngwa anya karịa refractors. Dị ka ndị dị otú ahụ, ha bara uru maka ikiri ihe ndị na-adịghị ike karị, dị ka ụyọkọ kpakpando ma ọ bụ nebulae miri emi.

telescope catadioptric

Igwe teliskop catadioptric bụ teliskop anya nke na-eji lenses na enyo mee ihe onyonyo. Ụdị teliskop a dị ọtụtụ, ma nke kacha mara amara bụ nke anyị kwuru na mbụ: telescope Cassegrain. Emebere ha iji dozie nsogbu ndị refractors na reflectors na-eweta.

Ha nwere ezigbo ngwa anya (ọ bụghị dị elu dị ka refractors), mana ha agaghị ekwe ka ị hụ ihe dị anya, ihe na-adịghị ahụkebe dị ka ndị na-atụgharị uche. Ụdị teliskop a nwere enyo atọ. E nwere enyo bụ́ isi dị n'azụ, bụ́ nke na-akpụ akpụ n'ụdị iji lekwasị anya n'ìhè ọ bụla ọ na-anakọta n'ebe a na-akpọ ìhè. Mgbe ahụ, enyo convex nke abụọ dị n'ihu na-egosipụta ihe oyiyi ahụ laghachi na enyo bụ isi, nke na-egosipụta onyinyo ahụ na enyo nke atọ na-ezigarị ìhè na ebe a na-achọsi ike.

teliskop redio

Anyị gbanwere ala ahụ kpam kpam ma nọgide na-ekiri teliskop, bụ́ ndị, n’agbanyeghị na ha bụ teliskop, n’ezie ekwekọghị n’ihe oyiyi teliskop ndị anyị nwere. Igwe teliskop redio nwere antenna na-ejide radieshon electromagnetic kwekọrọ na ebili mmiri redio, nke nwere ogologo ebili mmiri n'etiti 100 microns na 100 kilomita. Kama iwere ọkụ, ọ na-ewepụta ugboro redio nke ihe ndị dị na mbara igwe na-ewepụta.

telescope infrared

Igwe teliskop infrared nwere ngwa nwere ike ijide radieshon electromagnetic kwekọrọ na ụzarị infrared, ebili mmiri ya nwere ogologo ogologo n'etiti 15.000 nm na 760-780 nm, si otú a na-amachi akụkụ uhie nke ụdị dị iche iche a na-ahụ anya nke na-adịghị ejide ìhè kama radieshon infrared. Ọ bụghị nanị na ndị a na-ewepụ nnyonye anya site na ikuku ụwa, kamakwa na-enye anyị ozi na-adọrọ mmasị banyere "obi" nke ụyọkọ kpakpando.

igwe onyonyo x-ray

Igwefoto X-ray bụ ngwa nwere ike ịhụ ihe dị n'eluigwe na-ebunye radieshon electromagnetic na ụdị X-ray dị iche iche, na ogologo ogologo n'etiti 0,01 nm na 10 nm. Ha na-enye anyị ohere ịchọpụta ihe ndị na-adịghị amụnye ọkụ, kama ihe anyị na-akpọkarị radieshon, dị ka oghere ojii. Ebe ikuku nke ụwa anaghị ekwe ka X-ray ndị a si na mbara igwe banye, a ga-etinyerịrị teliskop ndị a na satịlaịtị.

telescope ultraviolet

Igwe teliskop ultraviolet, ngwa na-enye anyị ohere ịhụ ihe ndị dị na mbara igwe, na-ewepụta radieshon electromagnetic na ụdịdị dị iche iche nke ultraviolet, nwere ogologo ogologo n'etiti 10 na 320 nanometer, Ya mere, ọ bụ radieshon dị nso na X-ray.

Igwefoto Cherenkov

Teliskop Cherenkov bụ ngwa na-achọpụta ụzarị gamma sitere na ihe ndị nwere ume dị ka supernovae ma ọ bụ oghere galactic na-arụsi ọrụ ike. Gamma radieshon nwere ogologo ebili mmiri na-erughị 1 picometer. Ka ọ dị ugbu a, e nwere telescopes anọ dị otú ahụ n'ụwa ma na-enye ozi dị ezigbo mkpa banyere isi mmalite nke mbara igwe nke ụzarị gamma ndị a.

Enwere m olileanya na site na ozi a ị nwere ike ịmụtakwu banyere ụdị teliskop ndị dị na njirimara ha.