cambio climático en Marte

Marte é hoxe un mundo xeado. Non obstante, ao longo da historia tivo momentos de mellor temperatura polos que corrían os ríos e os mares, con glaciares derretidos, e posiblemente houbese vida en abundancia.

Non obstante, hoxe en día, Marte ten unha superficie reseca na que a cantidade de auga da súa atmosfera a miúdo condensa en xeadas, especialmente preto do seu polo norte. Nesa zona forma perennes capas de xeo. Que pasou co clima de Marte?

A superficie e a atmosfera de Marte

Aínda que pareza sen precedentes, aínda que o CO2 conserva a calor, na rexión do polo sur do planeta Marte, Reside moito CO2 conxelado. A superficie deste planeta non presenta signos de auga, excepto nalgunhas zonas xeadas ou en forma de vales abertos por vellas inundacións.

A atmosfera de Marte é fría, seca e enrarecida. Este delgado veo, composto principalmente por CO2, crea unha presión na superficie que é menos do 1% do rexistrado na Terra ao nivel do mar. A órbita de Marte está un 50% máis lonxe do Sol que o noso planeta. Ademais, a atmosfera que o rodea é moi fina, o que contribúe a este clima xélido. As temperaturas medias son de -60 graos, alcanzando temperaturas de -123 graos nos polos.

Todo o contrario o planeta Venus . O sol do mediodía é quen de quentar a superficie o suficiente como para poder producilo un desxeo ocasional, pero a baixa presión atmosférica fai que a auga se evapore case ao instante.

Aínda que a atmosfera contén unha pequena cantidade de auga e ás veces ocorren nubes de auga e xeo, o clima marciano caracterízase por tormentas de area ou vendavais de dióxido de carbono. Cada inverno, unha ventisca de dióxido de carbono xeado choca contra un dos polos, e cando o dióxido de carbono xeado se evapora do casquete polar oposto, acumúlanse varios metros dese xeo seco. Pero incluso no polo onde está o verán e o sol brilla todo o día, as temperaturas aumentan tanto como para derreter esa auga xeada.

O pasado de Marte

A maioría dos cráteres de Marte están moi erosionados. Ao redor de case todos os cráteres máis novos e grandes que podes ver estruturas similares ás escorrentías de barro. Estes excrementos de barro son moi probablemente restos conxelados de cataclismos antigos, colisións de asteroides ou cometas coa superficie de Marte, que derreteu áreas do permafrost conxelado e esculpiron enormes buracos no subsolo en áreas que conteñen auga líquida.

Atopáronse probas de que nalgún momento formouse xeo na superficie que creou paisaxes tipicamente glaciares. Estes inclúen cristas rochosas formadas por sedimentos deixados nas súas marxes pola fusión dos glaciares e serpenteantes cintas de area e grava depositadas baixo os glaciares polos ríos que corren baixo a capa de xeo.

É posible que o ciclo da auga en Marte tivese compoñentes nos episodios húmidos. Unha atmosfera densa con toda probabilidade contería unha considerable cantidade de auga evaporouse dos lagos e dos mares. O vapor de auga condensaríase formando nubes e acabaría precipitando en choiva. A caída de auga crearía escorrentía e gran parte del filtraríase pola superficie. Por outra banda, as nevadas acumularíanse formando glaciares, e estas verterían a súa auga de fusión nos lagos glaciares.

Algunhas das imaxes tomadas de Marte revelan a existencia de enormes canles de drenaxe roturas na superficie. Algunhas destas estruturas teñen máis de 200 quilómetros de ancho e esténdense durante 2000 quilómetros ou máis. A xeometría destas canles de drenaxe indica que a auga podería atravesar a superficie nada menos que a uns 270 quilómetros por hora.

Un océano perdido?

Nalgunhas zonas altas de Marte hai extensos sistemas de vales que desaugan nas depresións sedimentarias do fondo, zonas baixas que no seu día foron inundadas. Pero estes lagos non foron as maiores acumulacións de auga do planeta. En inundacións recorrentes, as canles de drenaxe descargáronse cara ao norte e así se formaron unha serie de lagos e mares transitorios. Como se pode interpretar en fotos, moitas das características observadas ao redor destas antigas concas de impacto marcan as zonas onde os glaciares descargaron a esas profundas masas de auga.

Segundo varios cálculos, un dos maiores mares ao norte de Marte podería desprazar un volume equivalente ao do Golfo de México e mar Mediterráneo xuntos. Incluso existe a posibilidade de que existira un océano en Marte. A proba diso baséase no feito de que moitas das características das chairas do norte lembraban a erosión das costas. Este hipotético océano chamouse océano Boreal. Estímase que podería ser unhas catro veces maior que o noso océano Ártico e propúxose o modelo do ciclo da auga en Marte que podería explicar a súa creación.

A maioría dos expertos en planetoloxía aceptan agora que se forman grandes masas de auga nas chairas do norte de Marte, pero moitos negan que houbese un verdadeiro océano.

Cambio climático

Nun novo Marte podería producirse unha erosión vigorosa que alisaba a superficie. Pero máis tarde, a medida que avanzaba cara á idade media, o rostro volveuse frío, seco e cicatrizado. Desde entón só haberá algúns períodos temperados dispersos que rexuveneceron a súa superficie en certas zonas.

Non obstante, o mecanismo que alterna entre réximes leves e graves en Marte segue sendo en gran parte un misterio. Polo momento, só se poden aventurar explicacións pouco elaboradas de como puideron ocorrer estes cambios climáticos.

Unha das hipóteses dos cambios climáticos en Marte baséase na inclinación do eixe de rotación desde a súa posición ideal, perpendicular ao plano orbital. Como a Terra, Marte está agora inclinado uns 24 graos. Esta inclinación varía regularmente co paso do tempo. A inclinación tamén cambia bruscamente. Cada 10 millóns de anos máis ou menos, a variación do eixe de inclinación cobre esporadicamente ata 60 graos. Do mesmo xeito, a orientación do eixe de inclinación e a forma da órbita de Marte cambian co tempo, segundo un ciclo.

Estes mecanismos celestes, especialmente a tendencia do eixo de rotación a inclinarse excesivamente, provocan temperaturas estacionais extremas. Mesmo cunha atmosfera enrarecida como a que cobre o planeta hoxe en día, as temperaturas estivais a latitudes medias e altas poderían superar constantemente o punto de conxelación durante semanas durante períodos de gran oblicuidade, e os invernos serían incluso máis duros do que son hoxe.

Non obstante, co quecemento suficiente dun dos polos durante o verán, a atmosfera debeu cambiar drasticamente. É posible que a emisión de gases do casquete de xeo sobrecalentado, das augas subterráneas carbónicas ou do permafrost rico en dióxido de carbono, engrosase a atmosfera o suficiente como para xerar un clima invernadoiro transitorio.  Nestas condicións podería haber auga na superficie. Á súa vez, as reaccións químicas acuosas formaranse neses períodos cálidos sales e rochas carbonatadas; o proceso eliminaría lentamente o dióxido de carbono da atmosfera e, polo tanto, reduciría o efecto invernadoiro. O regreso a niveis moderados de oblicuidade arrefriaría aínda máis o planeta e precipitaría neve seca, diminuíndo aínda máis a atmosfera e volvendo a Marte ao seu estado xeado normal.